ABD merkezli Pew’in yaptığı araştırmaya göre, NATO ülkeleri içinde pakta en olumsuz bakılan ülke Türkiye. Ancak ülkedeki NATO karşıtlığı yeni bir olgu değil. Aktivistyazar İlhami Mısırlıoğlu “Türkiye'deki bu tutum, 1968’lere uzanıyor ve Kıbrıs Barış Harekatı sürecinde tavan yaptı. Dönem dönem azalsa da, bugün önemli bir kitle NATO karşıtı” dedi.
ABD merkezli Pew Araştırma Merkezi’nin 16 NATO üye ülkede gerçekleştirdiği araştırmaya göre, Türkiye’de halkın yüzde 55’i pakta olumsuz bakarken, ülkenin yalnızca yüzde 21’i NATO’ya olumlu bakıyor. Türkiye’deki, Amerikan araştırmasına da yansıyan, bu NATO karşıtlığının sebeplerini Optimar Araştırma Şirketi Başkanı Hilmi Daşdemir, Sputnik’e değerlendirdi. Daşdemir’e göre, ABD öncülüğündeki NATO ülkelerinin Türkiye’ye ‘terörle mücadele’ sürecinde destek vermemesi ve FETÖ ve PKK gibi örgütlerin NATO’yla ilişkilendirilmesi, pakta yönelik karşıtlığı hızla tırmandırıyor. Daşdemir “Bu karşıtlığın artışındaki temel sebep, FETÖ ve PKK gibi terör örgütlerinin faaliyetleriyle NATO’nun ilişkilendirilmesi ve darbe girişiminde bulunan bazı rütbeli askerlere ilişkin NATO komutanlarının koruyup kollayan mahiyette açıklamalar yapması. Türkiye’nin milli çıkarları ve ulusal güvenlik konusunda üyesi olduğu NATO’yu yanında hissedememesi de bir diğer temel sorun” diyor.
‘Son dönem araştırmaları Türk halkı, kendisini Suriye’de yalnız bırakan NATO’yu unutmadığını gösteriyor’
NATO’nun Türkiye’yi Suriye’de de yalnız bıraktığına işaret eden Daşdemir “Suriye’den saldırıların olduğu dönemde Türkiye’nin ihtiyacı olan Patriot hava savunma sistemi ülkeye verilmemesi, üstüne üstlük daha sonra güney sınırına konuşlandırılan bu sistemlerin geri götürülmesi Türk halkının hafızasında yer etti. Türkiye’nin Suriye sürecinin yanı sıra Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon aramalarında yalnız bırakılması da bu karşıtlığın önemli bir tetikleyicisi oldu. Bizim yaptığımız araştırmalar, NATO’ya desteğin Temmuz 2016 sonrası dibi gördüğünü gösteriyor. Şimdilerde bu destek, o günlere kıyasla bir miktar arttı” yorumunda bulundu.
‘NATO karşıtlığı 68’lere dayanıyor ve bu karşıtlık 74’te had safhaya ulaştı’
Peki, Türkiye’deki NATO karşıtlığı yalnızca son 78 yılla mı sınırlı? Aktivistyazar İlhami Mısırlıoğlu’na göre bu sorunun yanıtı “hayır”. Mısırlıoğlu “Türkiye’nin 1974’te Kıbrıs Barış Harekatı’nı düzenlediği dönemde de, ‘NATO’ya hayır’ sloganlarının yükseldi ve NATO karşıtlığı azami seviyelere ulaştı. Çünkü NATO, ABD Türkiye’nin gerçekleştireceği bu harekatı engellemeye çalıştı. O dönem Kıbrıs aşkı sebebiyle büyük bir çoğunluk, belli bir milliyetçilik ve popülizm dalgasının da üzerine oturarak NATO karşıtı bir tavır sergiledi. Kıbrıs harekatına kadar olan süreçte, NATO’ya karşı çıkanlar sadece sol kesimken, 1974 itibariyle hem NATO’nun harekatı engelleme çabası hem de ABD’nin harekatı takiben Türkiye’ye uyguladığı ambargo sebebiyle Türkiye’de kitlesel bir NATO karşıtlığı oluştu. O tarihe kadar muhafazakar, İslamcı, orta yolcu kesimler NATO’yu komünizme karşı bir kalkan olarak gördükleri için ses çıkarmazlardı. Ama öncesinde, sol kesimin, NATO karşıtı sert tutumu 68’lere kadar dayanır” diyor.
‘ABDİsrail politikaları ve Irak’ın işgali antiNATO’cu kesimi dönüştürdü’
Zaman içerisinde antiNATO’cu kesimlerin soldan daha muhafazakar kesimlere kaydığına değinen Mısırlıoğlu “AntiNATO’cu kitlenin soldan, daha muhafazakar ve İslamcı bir kitleye kaymasında önemli bir etken de ABD ve İsrail’in müşterek Filistin politikaları oldu. ABD'nin Irak işgali dönemi de bu karşıtlığı perçinledi. Bu gelişmelerin yanı sıra Fransa, İngiltere ve Almanya’nın ABD’den bağımsız politikalarının zayıflamasıyla NATO politikaları Amerikan politikalarıyla neredeyse tamamen bağdaşır oldu. Bu da hem Avrupa hem de NATO karşıtlığını artırdı” diye devam etti.
‘Bugün NATO karşıtları, Türkiye cephesine inanan kitlelerden oluşuyor’
Türkiye’de bugün NATO’ya direnebilecek bir siyaset yürütüldüğüne inanan kitlelerin NATO karşıtı olduğuna işaret eden Mısırlıoğlu “Bugün geldiğimiz noktada ise sol kesimin çok küçük bir kısmı NATO karşıtı tutum sergiliyor. Tersine bugün sol kesimin NATO ve Amerikan politikalarından hiç rahatsız olmadığını görüyoruz. Bugün sol kesim, ABD ile birlikte iş tutan PKK ve HDP’ye laf söylemiyor. Gerçekten Amerikan karşıtı bir tutum olsa PKK ve HDP’ye ‘hop, ne yapıyorsun?’ diyen bir soldan bahsedebilirdik” dedi ve şöyle devam etti:
“Bugün NATO karşıtlığı, özellikle 15 Temmuz darbe girişiminin ardından soldan tamamen kitlelere kaydı. Bu NATO karşıtı kitleler, artık NATO ve ABD’ye karşı direnebilecek bir ordu ve politika olduğu kanaatindeler. Çünkü bugünkü iktidar buna direnerek, Rusya ve Amerikan tarafının arasında kendisine bir yer açtı. Artık Türkiye tarafı diye bir taraf var.”
