Koronavirüs salgını bütün dünyada tedarik zincirlerinin aksamasına neden olurken, yerli üretimin ve ülkelerin özellikle stratejik ürün ve sektörlerde kendi kendilerine yeterlilik düzeylerinin öne çıkmasına neden oldu. Birçok ülke maske, solunum cihazı, dezenfektan, eldiven, sağlık çalışanları için gerekli diğer tıbbi malzemelerin tedariği konusunda sıkıntı yaşadı. Dünyanın en zengin ülkeleri başka ülkelerin maskelerine el koyar hale geldi. Türkiye ise bu süreçte, salgının ilk başladığı ülke Çin'e, daha sonra İtalya, İspanya'ya, Balkanlar'a, Ortadoğu ve Afrika ülkelerine tıbbi malzeme yardımları yaptı. Bütün bu dayanışma üreten Türkiye'nin dünyada kriz zamanlarında ne denli söz sahibi olabileceğini gösterdi.
FIRSATÇILARIN ELİNDE PATLADI
Süreç başladığında ülke içerisindeki bazı maske üreticileri, ülke içerisinde ihtiyaç varken ihracata yönelmeye kalktılar. Ticaret Bakanlığı aldığı kararlar ve yaptığı gümrük denetimleriyle bunun önüne geçti. Bu noktada Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) devreye girerek maske üreticilerinin ülke için üretmelerini, ihracatı düşünmemelerini söyledi. Bazı üreticiler bazında olumlu dönüşler alındıysa da, krizi fırsata çevirmek isteyen bazı bir kasa bir masa tüccar kılıklı fırsatçılar işi yokuşa sürdü. Bunun üzerine kendisi de tekstil sanayicisi olan Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle, başta kimya, tekstil ve hazır giyim birlik başkanları olmak üzere 61 ihracatçı birliği ile “Bugüne kadar ihracatımız için ürettik. Şimdi sağlığımız için üretiyoruz” diyerek bir seferberlik başlattı.
'ÖNCE TÜRKİYE' DEDİLER
Fırsatçıların beklentilerini boşa çıkaran bu seferberlik adımında ilk aşamada günlük bir milyon maske üretimi hedeflenmişti. 25 Mart'ta yapılan açıklamanın ardından geçen üç hafta gibi kısa bir sürede TİM'in koordinasyonu sayesinde büyük tekstil ve hazır giyim üreticisi firmalar maske kumaşı ve maske üretimi için gerekli dönüşümleri ve ek yatırımları devreye aldılar. Maske üretimi konusunu sanayiciler ve ihracatçı birlik başkanları ile görüşerek yakından takip ettik. Dün gelinen sürece ilişkin yazılı bir açıklama yapan TİM Başkanı İsmail Gülle, şunları söyledi: "Bu konuda tek yetkili olan Sağlık Bakanlığı’na bağlı USHAŞ ile üretici firmalara köprü olduk. Üretime destek vermek isteyen firmaları da seferberliğimiz kapsamında sürece dahil ettik. Birçok büyük hazır giyim, kimya, tekstil firmamızla başlattığımız seferberlik kapsamında üretilen maske ve dezenfektanı Sağlık Bakanlığı’na teslim ediyoruz. Günlük 1 milyon üretim hedefi ile başlattığımız seferberlikte kısa sürede günlük 15 milyon maske üretim kapasitesini aştık. Kısa sürede bu sayının daha da üstüne çıkacağız. Kimsenin bir telaşı olmasın. Türkiye’nin maske ihtiyacının tamamını karşıladıktan sonra, maske ihracatını gerçekleştirecek miktara çok rahat ulaşacağız. Bu kapsamda çağrımızı yineleyerek üreticilerimizi seferberliğimize destek olmaya davet ediyoruz."
ÜRETİM VAR, TEDARİK SIKINTILI
İhracatçılar tellisi 80 kuruş, telsizi ise 70 kuruştan devlete maske üretiyor. Hükümetin, ülkenin ihtiyacını gidermek noktasında belirlediği bir üretim ve stok kotası var. Bu sağlandığında ihracatın da yeniden açılacağı belirtiliyor. Bu nedenle ihracatçı birlik başkanları ve TİM, ellerinde maske, maske kumaşı stoğu bulunan üreticileri ve tüccarları bunları devlete satmaya teşvik ediyor.
Öte yandan bilindiği üzere maskesiz markete girmek yasaklandı. Hükümet, maske satışını yasaklayarak vatandaşa ücretsiz maske tedariği sağlayacağını açıkladı. Sağlık Bakanlığı eczanelere gerekli maske tedariğini sağlayacaklarını belirtirken, belli illerde valiliklere bağlı Vefa Sosyal Destek Grupları da çalışmalarına başladılar. Maske ihtiyacı olan vatandaşların eczanelere giderek TC kimlik numaralarını bırakmaları halinde, cep telefonlarına gelecek mesaj sonrası gidip maskelerini alabilecekleri açıklandı. Ancak vatandaşlar maske tedariğinin henüz tam anlamıyla sağlanamaması nedeniyle şikayetlerini dile getiriyorlar.
TALEPLER HIZLICA ÇÖZÜLDÜ
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi’nde karşılık bulan 40 çözüm önerisiyle ihracatçılara destek olduklarını da açıkladı. Koronavirüs salgınının dünya genelinde üretim ve lojistik kanallarını önemli derecede sekteye uğratarak, dünya ticareti ve ekonomilerinin yavaşlamasına yol açtığına dikkat çeken TİM Başkanı Gülle, hükümete; Eximbank kredileri, ihracat sigortası, gümrük kapılarındaki ticaretin aksamaması için yapılan öneriler, ihracat taahhütleri süre uzatımı başta olmak üzere 40 çözüm önerisi sunduklarını ve bu önerilerin hızla uygulamaya konulduğuna dikkat çekti.
Aydınlık
