Çiftçinin mazot, gübre ve prim desteği 2020’de kaldırılıyor

Tarımda destekleme modeli bir kez daha değişiyor. Yeni modelde çiftçiye mazot, gübre ve prim (fark ödemesi) desteği verilmeyecek.

Bunun yerine Çiftçi Kayıt Sistemi’ne yaptıkları başvuruya göre arazi büyüklüğüne bakılmaksızın çiftçi başına en az 500, en fazla 1000 lira doğrudan ödeme yapılacak. Ayrıca puanlama sistemine geçilecek.

Çiftçiler puanına göre destek alacak.

Henüz 2019 üretim yılına ait destekleri açıklayamayan Tarım ve Orman Bakanlığı, 2020 yılında uygulanacak ve ödemeleri 2021 yılında yapılacak puanlama sistemine geçiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan bu yeni sistemde her çiftçinin bir puanı olacak ve destekleri de bu puana göre alacak.

Dünya gazetesinde 20 yıldır çalışan 22 yıldır aralıksız tarım konusunda yazılar yazan bu konuda uzman olan Ali Ekber Yıldırım’ın www.tarimdunyasi.net‘te üç gündür yazdığı dizi yazılarda “Yeni Destek Stratejisi”ni destekledi.

TARIMDA YENİ DESTEK STRATEJİSİ NEDİR?

Yeni Destek Stratejisi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulacak. Kabul görürse uygulamaya geçilecek.

Bu yeni strateji ile yapılmak istenen nedir?

Ali Ekber Yıldırım’ın bu konuda yazdıkları kısaca şöyle:

Yeni Destek Stratejisi’nin ana hedefi tarım desteklerini düşürmektir.

Bu model kabul edilir ve uygulanırsa tarıma verilen destekler azaltılacak.

Mazot ve gübre desteği tamamen kaldırılacak.

Çiftçinin canını yakan, üretim yapmasının önündeki en büyük engel olan yüksek girdi maliyetleri daha da artacak.

Zaten yetersiz olan ve zamanında ödenmeyen tarım desteklerini azaltmak,mazot ve gübre desteğini kaldırmak çiftçiye de,tarıma da büyük ihanet olur.

PUAN SİSTEMİ ÜRETİM PLANLAMASINI ENGELLER

Yeni uygulama ile puanlama sistemine geçilecek. Çiftçiler ektikleri ürüne göre, kullandıkları girdilere göre puan toplayacak. Her 1 puan 1 lira olacak. Puanı yüksek olan çiftçi daha çok destek alacak. Bunun için belirlenen kriterler var.

ÜRETİMİ TEŞVİK PUANI: Bu kriterlerden birincisi üretimi teşvik puanı. 2000 yılında Dünya Bankası’nın Türkiye’ye uygulattığı doğrudan gelir desteği benzeri bir uygulama olacak. Çiftçi Kayıt Sistemine üretim yapacağını bildiren her çiftçiye sabit bir para ödenecek. Bunun için tarihler belirlenmiş. Tarla ve bahçe bitkileri için Çiftçi Kayıt Sistemi kaydını 01 Eylül30 Kasım arası yapanlara 1000 lira, Aralık – Mart döneminde yapanlara 500 lira destek sağlanacak. Seracılıkta 1 Eylül 31 Aralık tarihlerinde Örtüaltı Kayıt Sistemine kayıt yapanlara 2 bin 500 lira, OcakŞubat döneminde kayıt yapanlara 1250 lira doğrudan destek verilecek. Bu ödeme dekar başına değil. Yılda bir kez sabit bir ödeme olacak.

Üretimi teşvik desteğinde 2018/2019 Çiftçi Kayıt Sistemi kayıtları baz alınacak. Dikili arazilerde 5 dekar ve üzeri olması şartı var.

Bu uygulama geriye dönük uygulanacağı için çiftçinin önünü görmesi, kimin hangi üründe ne kadar üretim yapacağını görmek pek mümkün olmayacak. Çünkü geriye dönük olarak Çiftçi Kayıt Sistemine bakılacak.

Oysa, Amerika 5 yıllık, Avrupa Birliği 7 yıllık bütçe yapıyor. Çiftçi ne kadar destek alacağını bilerek üretime karar veriyor.Tarımsal üretimi planlayabiliyorlar. Bu sistem uygulanırsa zaten yapılamayan üretim planlaması hiç yapılamayacak.

FARK ÖDEMESİ (PRİM): Mevcut destekleme uygulamasında fark ödemesi(prim) verilen 17 ürün bu yeni sistemde temel ürün olarak kabul ediliyor. Fakat, her ürün için ortalama bir verim belirlenerek buna göre puan yani destek verilecek. Örneğin pamukta ortalama verim dekara 496 kilo kabul ediliyor. Bundan daha yüksek verim alan yani 600 kilo verim alan sadece 496 kilosu için destek alabilecek. Prim sistemi verimliliği cezalandırmaya dönüşüyor. Bu da çiftçinin zarar etmesine yol açacak.

ÖZEL ÜRÜN: Yeni Destekleme Stratejisinde, çay, fındık, zeytin ve yem bitkileri özel ürün olarak kabul ediliyor ve bunlara farklı puan, farklı destek oranları uygulanacak.

Sofralık zeytinin destekleme kapsamına alınması olumlu bir adım. Fakat bu özel ürünler neye göre belirlendi? Mesela fındık varken neden Antep fıstığı yok? Üzüm,incir neden yok? Sistemde hiç yer verilmeyen şeker pancarı,tütün gibi ürünler nasıl desteklenecek?

‘ORGANİK’ SOS: SİSTEMİ ŞİRİN GÖSTERMEK İÇİN

Yeni destekleme stratejisinde organik tarım, iyi tarım uygulamalarına, organik gübre kullananlara ilave puan yani destek verileceği ifade ediliyor. Çiftçiler organik gübre kullanmak istese yeterli üretim yok. Öyle görünüyor ki, bu sistemin bütün olumsuzlukları “organik” sos ile kapatılmaya ,perdelenmeye çalışılıyor. Toplumun organik sözcüğüne olan sempatisi kullanılıyor.

HAYVANCILIK DESTEKLERİ 

Yeni stratejide sadece bitkisel üretime yönelik desteklemeler ele alınıyor. Hayvancılıkla ilgili destekler ayrıca ele alınacak ve açıklanacaktır. Edindiğimiz bilgilere göre hayvancılıkta da destekleri azaltacak bir sistem üzerinde çalışılıyor.

Özetle, bu ana konular dışında, yeni modelle destekleme sistemi olabildiğince karmaşık,içinden çıkılamaz hale getiriliyor.Yıllarca üzerinde çalışılan havza modeli tamamen devre dışı bırakılıyor. Çiftçi desteksiz bırakılıyor. Yüksek girdi maliyetleri ile üretim yapmak zorunda bırakılan çiftçi tarımdan çekilmeye zorlanacak. Bunun sonu tarımın tasfiye edilmesidir.

Bu sistem bu haliyle Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilir ve uygulanırsa sadece çiftçi değil, üretici,tüketici,sanayici,tüccar yani ülke kaybedecektir.