Rusya'nın başkenti Moskova'da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında gerçekleştirilen 'Karabağ' zirvesi 4 saatin ardından sona erdi.
ATEŞKES SONRASI İLK KEZ BİR ARAYA GELDİLER
Dağlık Karabağ'da altı hafta süren ve 910 Kasım'da imzalanan ateşkes anlaşmasıyla sonra eren çatışmaların ardından Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ilk kez bir araya geldi.
PUTİN GÖRÜŞME ÖNCESİ TEŞEKKÜR ETTİ
Putin, Kremlin Sarayı'nda başlayan üçlü görüşme öncesi yaptığı açıklamada, Aliyev ve Paşinyan'a Moskova'ya geldikleri için teşekkür etti.
Rusya'nın Karabağ'daki ara buluculuk adımlarının, bölgede istikrarlı bir ateşkesin sağlanmasına yönelik olduğunu savunan Putin, "Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan tarafından varılan üçlü ateşkes anlaşması istikrarlı bir şekilde uygulanmaya devam ediyor. Dağlık Karabağ'daki durum sakin, 48 bin mülteci şimdiden bölgeye döndü." dedi.
Karabağ'da yaşanan çatışmaya kapsamlı bir çözüm için gerekli ön şartların oluşturulduğunu öne süren Putin, "Rusya, attığı tüm adımlarla Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Grubu'nda belirlenen temel prensipleri takip etmeye çalışıyor. Adımlarımızı ortaklarımızla sürekli olarak istişare etmeyi sürdürüyoruz." şeklinde konuştu.
GÖRÜŞME SONRASI ORTAK AÇIKLAMA
Görüşmenin ardından düzenlenen üçlü basın toplantısında konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Dağlık Karabağ'la ilgili anlaşmanın koşullarına uyulduğu, ciddi olayların yaşanmadığı ve Rus barış gücünün yükümlülüklerini tümüyle yerine getirdiği sonucuna vardıklarını ifade etti.
Dağlık Karabağ'ın gelişimine yönelik Moskova'da gerçekleştirilen toplantının ardından ortak bildiri imzaladı.
Toplantının ardından Putin, Aliyev ve Paşinyan, ortak bildiriye imza attı. Rusya Devlet Başkanı Putin, Aliyev ve Paşinyan'a teşekkür ederek, "Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında varılan üçlü ateşkes anlaşması istikrarlı şekilde uygulanmaya devam etmektedir. Dağlık Karbaağ'da durum sakin, 48 bin mülteci bölgeye dönüş yaptı" dedi.
Aliyev ve Paşinyan'la yaptıkları görüşmeleri önemli ve faydalı olarak niteleyen Putin, Dağlık Karabağ'da altyapı projelerinin geliştirilmesiyle ilgili ortak açıklama imzaladıklarını söyledi.
ALİYEV'İN AÇIKLAMALARI
Aliyev yaptığı açıklamada, "Ateşkes anlaşmasının üzerinden 2 ay geçti. 10 Kasım bildirisini imzalayan liderler olarak Moskova'da buluştuk. Bugün imzaladığımız mutabakat bizim ileriye dönük hedeflerimiz olan ulaşım ve iletişim kanalları açılmasını sağlayacak. Bu kanalların açılması Azerbaycan Ermenistan Rusya ve komşu ülkelerin çıkarına hizmet edecek. Bundan hızlı sonuç elde etmek için çaba göstermeliyiz. 10 Kasım'da imzalanan anlaşma başarıyla uygulanıyor. Büyük kısmı hayata geçirildi. Anlaşma başarıyla gerçekleşiyor" ifadelerini kullandı.
PUTİN'İN AÇIKLAMALARI
Putin yaptığı açıklamada, Aliyev ve Paşinyan ile yapılan görüşmeyi faydalı bulduğunu ifade ederek, "Bugünkü görüşmeyi son derece önemli ve faydalı buluyorum, zira bölgedeki durumun geliştirilmesi, yani ekonomik bağların ve altyapı projelerinin geliştirilmesi konusunda mutabakat sağlayıp ortak açıklama imzalayabildik. Başbakan yardımcıları da en kısa sürede uzmanların yer alacağı alt çalışma grupları kuracak ve bölgede ulaşım altyapısı ile ekonominin geliştirilmesi konusunda somut planlar sunacaklar" ifadelerini kullandı.
Paşinyan yaptığı açıklamada, Dağlık Karabağ'da yapılan anlaşmayı değerlendirerek, "Elbette ateşkesi sağlamayı başardık ancak çözülmesi gereken birçok sorun var. Bunlardan birisi de Dağlık Karabağ'ın statüsüdür. Bugünkü açıklama gerçekten önemli ve bu açıklamadaki mutabakatların hayata geçirilmesi bölgenin ekonomik görünümünü değiştirebilir, ekonomik yenilikler de daha güvenilir güvenlik garantilerini beraberinde getirebilir. Bu alanda yapıcı şekilde çalışmaya hazırız. Bir kez daha altını çizmek isterim ki bizim için en önemli konu insani konular. Özellikle de 9 Kasım tarihli ortak açıklamanın 8. maddesine öngörülen esir değişimi konusu" şekinde konuştu.
ALİYEV İLE PUTİN MOSKOVA'DA İKİLİ GÖRÜŞTÜ
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Karabağ'daki ulaşım bağlantılarının açılmasının bölge için büyük önem taşıdığını vurgulayarak "Azerbaycan olarak Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti üzerinden Türk pazarına erişebileceğiz. Aynı zamanda TürkiyeRusya arasındaki demir yolu bağlantısı da sağlanacak." dedi.
Aliyev, Rusya'nın başkenti Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile gerçekleştirdiği üçlü görüşmenin ardından Putin'le yaptığı ikili görüşmede açıklamalarda bulundu.
Bugün Moskova'da yapılan görüşmelerin ardından imzalanan ortak bildirinin önemine işaret eden Aliyev, "Azerbaycan, 30 yıl aradan sonra Ermenistan üzerinden ulaşım yoluyla Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile bağlantı kuracak." diye konuştu.
TÜRK PAZARINA ERİŞEBİLECEĞİZ
Ermenistan'ın da Azerbaycan topraklarından Rusya ve İran'a demir yolu üzerinden erişime sahip olacağını belirten Aliyev, "Azerbaycan olarak Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti üzerinden Türk pazarına erişebileceğiz. Aynı zamanda TürkiyeRusya arasındaki demir yolu bağlantısı da sağlanacak." dedi.
Söz konusu bildirinin önemli bir potansiyel taşıdığını vurgulayan Aliyev, "Bugün kurulmasına karar verdiğimiz çalışma grupları da etkin bir şekilde çalışarak bölge için tasarlanan ve tamamlanacağına emin olduğum projelerin durumu hakkında bizi bilgilendireceklerdir." ifadelerini kullandı.
"BİLDİRİNİN TEMELİNDE, MESELENİN UZUN VADELİ ÇÖZÜLMESİ ARZUSU YATIYOR"
Rusya Devlet Başkanı Putin de Dağlık Karabağ'da geçen sene yaşanan çatışmaların durdurulduğundan memnun olduğunu ve bölgedeki durumun kademeli şekilde normalleştiğini belirtti.
Dağlık Karabağ'da ekonomik bağlantıların inşa edilmesi ve altyapı ile ilgili projelerin geliştirilmesine yönelik ortak bir bildiri imzalandığına dikkati çeken Putin, "Bu bildirinin temelinde, meselenin uzun vadeli çözülmesi arzusunun yatması son derecede önemlidir." dedi.
Rusya ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin çeşitli yönlerde geliştiğine dikkati çeken Putin, "Güney Kafkasya'daki durumun çözümüne ilişkin çalışmaların ikili ilişkiler için yararlı olacağını umuyorum." değerlendirmesini yaptı.
GÖRÜŞME ÖNCESİ
Putin, Moskova'da yapılacak görüşmede, Dağlık Karabağ konusunda 10 Kasım 2020'de varılan anlaşmanın hatlarının belirlenmesinin önemine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
"Rus barış gücünün faaliyetleriyle ilgili konuları, sınır çizgilerinin netleştirilmesi, insani sorunların çözümü, kültürel mirasların korunmasını kastediyorum. Özellikle ekonomik, ticari ve ulaşım bağlantılarının ve sınırların açılması konusu büyük öneme sahip. Bu konudaki çalışmaların, Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan başbakan yardımcılarının başkanlığında ortak çalışma grubu tarafından yapılması öngörülüyor."
Rus lider, Aliyev ve Paşinyan ile görüşmesinin olumlu havada geçmesini ve Karabağ'daki durumun çözümüne katkıda bulunmasını umduğunu kaydetti.
"Askeri operasyonlardan etkilenen bölgelerde yaşayanlara yardım ulaştırılması ve ticari, ekonomik ve ulaşım ağlarının açılması, gelişmesi konularına özel önem verilecek."
Üçlü görüşmenin yanı sıra liderlerin Moskova'da ikili görüşmeler de yapması planlanıyor.
ZİRVEDEN BEKLENTİLER
Aliyev'in savaş sonrası Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki devlet sınırının kesin olarak çizilmesi meselesinin yanı sıra, Azerbaycan ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında Ermenistan toprakları üzerinden ulaşım koridorunun bir an önce çalıştırılması meselesini de gündeme getireceği düşünülüyor.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise Moskova'ya hareket etmeden önce yaptığı açıklamada, AzerbaycanNahçıvan ulaşım koridorunun görüşülmeye başlamadan önce savaş sırasında esir düşen askerler probleminin çözüme kavuşturulması gerektiğini söyledi.
Zirvede Putin'in netlik kazandırmak istediği en önemli hususun ise, 910 Kasım anlaşmasıyla statüsü belirlenmeyen Karabağ bölgesinin önümüzdeki birkaç yıl hangi kurallara tabi olacağı aktarıldı.
Kremlin'in zirveden beklentisinin Karabağ'ın statüsünü netleştirmek ve önümüzdeki yıllarda hangi kurallara tabi olacağını belirlemek olduğu ifade edildi.
10 KASIM 2020'DE İMZALANAN ANLAŞMA
10 Kasım 2020'de silahların sustuğu anlaşmayı Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan birlikte imza koymuştu. Yenilgi anlaşmasını imzalayan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, o günden bu yana istifa baskısı altında.
