Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), zorunlu karşılık oranlarını Türk lirası yükümlülükler için 200 baz puan artırdı.
TCMB'nin Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, Türk lirası zorunlu karşılık oranları; mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç) vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar ve 3 aya kadar (3 ay dahil) vadeli yüzde 6'dan yüzde 8'e, 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli yüzde 4'ten yüzde 6'ya,
1 yıla kadar vadeli yüzde 2'den yüzde 4'e, 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli yüzde 1'den yüzde 3'e, müstakrizlerin fonları için yüzde 6'dan yüzde 8'e, diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dahil) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli yüzde 6'dan yüzde 8'e, 3 yıla kadar (3 yıl dahil) vadeli yüzde 3,5'ten yüzde 5,5'e ve 3 yıldan uzun vadeli yüzde 1'den yüzde 3'e çıkarıldı.
Zorunlu karşılıkların tesis edilmesine ilişkin maddede de düzenlemeye gidildi. Bu kapsamda, Türk lirası yükümlülükler için tutulması gereken zorunlu karşılıkların en fazla yüzde 20'si, 1 katsayısı ile çarpılmak suretiyle bulunan toplam tutar üzerinden dolar ve/veya avro cinsinden bloke hesaplarda tesis edilebilecek.
Türk lirası yükümlülükler için tutulması gereken zorunlu karşılıkların en fazla yüzde 15'i, 1,6 katsayısı ile çarpılmak suretiyle bulunan toplam tutar üzerinden standart altın cinsinden bloke hesaplarda tesis edilebilecek.
Tebliğ, 19 Şubat 2021'den geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
Yeni tebliğe göre, Türk lirası yükümlülükleri için zorunlu karşılık oranları şu şekilde uygulanacak:
| Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç) | Önceki Oran (%) | Yeni Oran (%) |
| a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar ve 3 aya kadar (3 ay dahil) vadeli | 6 | 8 |
| b) 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli | 4 | 6 |
| c) 1 yıla kadar vadeli | 2 | 4 |
| b) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli | 1 | 3 |
| Müstakrizlerin fonları | 6 | 8 |
| Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduat/katılım fonu dahil) | ||
| a) 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli | 6 | 8 |
| b) 3 yıla kadar (3 yıl dahil) vadeli | 3,5 | 5,5 |
| c) 3 yıldan uzun | 1 | 3 |
ZORUNLU KARŞILIK NEDİR?
Zorunlu karşılık, diğer adıyla munzam karşılık; mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık olarak Merkez Bankası'nda bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranıdır. Bu oran enflasyon ve büyüme arasındaki tercihe göre Merkez Bankası tarafından belirlenir.
SON ADIM NE ANLAMA GELİYOR?
Zorunlu karşılık oranının artırılması ile para arzı sınırlandırılmış, piyasadan TL çekilmiş olur. Bu adım ile talep enflasyonunun önüne geçilmeye çalışılır.
MERKEZ BANKASI ZORUNLU KARŞILIK HAMLESİ DOLAR KURU VE ALTIN FİYATLARINI NASIL ETKİLENİR?
Uzun süredir düşüş eğiliminde olan dolar kuru ve altın fiyatları karardan etkilenecek. Merkez Bankası arttırdığı oranlar ile piyasadan yüklü miktarda Türk Lirası çekeceği için kararın hem dolar kuru hem de altın fiyatlarında düşüş yaşanmasına neden olabileceği belirtiliyor.
Merkez Bankası kararı sonrası hem dolar ve euro kuru hem de gram altın ve çeyrek altının fiyatı düştü. Gram altın 411,67 TL, çeyrek altın 672 TL seviyesine gerilerken dolar kuru 7 liranın hemen üzerinde 7,07 liraya ve euro kuru da 8,60 TL seviyesine çekildi.
MERKEZ BANKASI ZORUNLU KARŞILIK KARARI NE DEMEK?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası zorunlu karşılık kararı bankaların yasal yükümlülük gereği mevduat kabul eden bankalarca bu tutarlara karşılık olarak Merkez Bankası kasasında bulundurmak zorunda olduğu mevduat karşılık tutarıdır. Merkez Bankası yürütmüş olduğu politikalar gereği enflasyon ve büyüme arasında yapılan tercihe göre söz konusu oranları düzenlemeye yetkilidir.
