(E) Hava Pilot Tümgeneral Beyazıt KARATAŞ ve Makina Mühendisi Fazıl ALTAY hazırladı..."S400 MÜ PATRIOT MU?" 2. BÖLÜM...

3. HAVA FÜZE SAVUNMASI YAPMAK İÇİN GEREKLİ UNSURLARIN KARŞILAŞTIRILMASI:

Hava füze savunması yapmak için önce düşman hava tehdidini radarda tespit etmek gereklidir. 360° dönüş kabiliyeti olan arka ve ön tarafında 2 adet faz dizinli anteni olan S400 hedef tespit radarı, sabit tek yüzlü faz dizinli Patriot1 radarından detaylarını belirteceğimiz yönleriyle menzil ve kapsama alanı olarak üstündür.

Karşı görüşlerde olanlar ise Patriot kendi radarı düşük menzilli ve dar kapsama alanlı olsa dahi çevresindeki müttefik unsurlara ait diğer radarlardan gelen bilgileri network üzerinden alıp kullanarak uzaktaki hedefi tespit ettiğini kendi radarının çok uzun menzilli ve dar sektörde hedef tespiti yapmasının bir sorun olmadığını ifade etmektedir. Bu görüşü yazıdaki harekat senaryolarında değerlendireceğiz.

Görsel 2 Patriot Radarının Menzil ve Kapsama Alanı

Hedefi tespit ettikten sonra hedefi ateş altına almak için füze güdümünü yapacak olan atış kontrol radarının ve hedefi imha için yönlendirilecek olan önleme füzesinin kabiliyetleri önem taşıyacaktır. Buradaki temel fark S400 ayrı bir güdüm radarı kullanırken, Patriot’un arama yaptığı sabit radar aynı zamanda güdümleme için de kullanılmaktadır. Patriot radarının güdüm menzili de S400’e göre kısadır. Çünkü Patriot’un füzesinin menzili kısadır ve tek tiptir. Daha uzun menzilli füze kullansa daha uzun menzilli bir atış kontrol radarına ihtiyacı olacaktı.

S400’ün ise füze menzili Patriot’a göre çok daha uzun ve füzeleri 4 farklı tiptedir. Buna uyumlu olarak atış kontrol radarının menzili de uzundur. Saniyede 60° dönüş hızı ile sürekli 360° arama yapan radarının bulduğu hedefe atış kontrol radarı 360° dönerek hedefi karşısına alınca durur ve atış kontrol görevini icra eder (Görsel8). S400 aynı anda 300 hedefi izleyip bunların 80 adedine kilitlenerek hedef başına 2 adet olmak üzere 160 adet karşı füze güdümleyebilir. Patriot ise aynı anda 100 hedef izleyip 9 adedine kilitlenerek 18 füze güdümleyebilir2.

Tablo 1 S400 ve Patriot PAC3 MSE’nin Radar ve Füzeleri

A. ARAMA RADARLARI:

Patriot PAC3 MSE’nin C band AN/MPQ53/65 radarı sabit, sadece azimuth 120°den hedef tespiti yapan bir radardır. 5m2 Radar Kesiti (Radar Cross SectionRCS)’ne sahip bir hedefi 90 km’den tespit ettiği bilinmektedir3. 91N6E Big Bird kod adlı S400 arama radarı ise 360° hedef tespiti yapabilmektedir. S bandı kullanan S400 arama radarı RCS 1 m2 hedefi 240 km’den tespit edebilmektedir.

Bu durumu şimdi 0.1 m2 RCS’si ile çok zor bir hedef (balistik füze harp başlığını temsil edebilecek bir değer) için her iki radarın tespit menzilini hesaplayalım. Bu durumda Patriot AN/MPQ53/65 radarı hedefi 34 km’den tespit ederken, S400 91N6E radarı 135 km’den hedefi tespit eder. Burada tekrar söyleyelim Patriot hedef tespitinde diğer radarlardan bilgi aldığı için kendisinin uzun menzilli bir radara ihtiyacı olmadığı söylenmektedir. Acaba bu durum gerçekten yeterli oluyor mu? Bu konuyu grafiklerle daha net olarak açıklayacağız.

S400’de cruise füzeleri gibi alçak irtifa hedeflerini ve Rus coğrafyasında olduğu gibi geniş düzlükleri olan arazide yine alçak irtifadan uçabilecek savaş uçaklarını aramak için 96L6E Cheese Board adlı ekstra bir arama radarı daha kullanmaktadır.

Tablo 2 S400 ve Patriot PAC3 MSE’nin RCS 0.1 m2 Hedefi Tespit Menzili

B. FÜZE GÜDÜM (ATIŞ KONTROL) RADARI:

Patriot arama için kullandığı sabit radarı atış kotrol için kullanacak ve yine 34 km’den 0.1 m2’lik RCS’ye sahip hedefe füzesini yollarken, S400 güdüm için başka bir radar olan 92N6E kodlu Grave Stone X band ile 0.1 m2’lik RCS’ye 100 km’den atış kontrol yapabilir. Bu durumda diyelim ki Patriot kendi radarında değil de Network üzerinden gelen bilgi ile çok önceden hedefin varlığından haberdar olsa bile RCS’si 0.1 m2 olan hedefe ancak 34 km menzilden atış kontrol yapabilir.

C. ÖNLEME FÜZE KABİLİYETİ:

Patriot PAC3 MSE’nin vurabileceği hedefin radardan max 40 km (balistik füze ise 30 km _ki RCS’si düşük ve uçuş hızı yüksek_) uzakta olması gerekir4. Çünkü maksimum füze menzili bu kadardır. S400’ün ise en uzun menzilli füzesi 400 km ve ara menzillerde 40, 120, 250 km’lik 4 adet farklı menzile sahip füzesi bulunmaktadır.

Tablo 3 S400 ve Patriot PAC3 MSE’nin Füzelerine Ait Özellikler

Görsel 3 S400 48N6E3 Füzesinin Harp Başlığının Hedef Üzerindeki Parçacık İnfilak Yöntemi (Whd: Harp Başlığı, BM: Balistik Füze)

Tablo 4 Jane’s IHS Report 2018

D. BALİSTİK FÜZE HEDEFİNİN İMHASI:

Hedefin imhası, hedefin ve karşı füzenin balistik yörüngelerinin kesiştiği yerde meydana gelmektedir. Bu nedenle S400 RCS 0.1 m2 olan hedefi grafikteki gibi 45÷50 km mesafeden önleyebilir iken, Patriot ise 20÷25 km menzilden önleyebilir. Görsel 4 konvansiyonel güdümsüz ve güdümlü reentry savaş başlığı olan bir balistik füzelerin izlediği balistik yörüngede S400 ve Patriot ile nasıl önlenebileceğini anlatmaktadır.

Görsel 4 S400 ve Patriot PAC3 MSE’nin RCS 0.1 m2 olan Balistik Füzeyi Hangi Menzil ve İrtifada Önleyebileceğini Açıklayan Şematik Anlatım

Kullanacağımız grafikte yeryüzü zemini düz olarak yer almıştır. Gerçek hayatta ise savunma radarının bulunduğu coğrafi yer de etken olmaktadır. Dağlar, vadiler ve benzer yeryüzü şekilleri radarın kapsama alanını ve önleyici füzenin balistik yörüngesini yine savunma radarının güdümüne bağlı olmasından dolayı değiştirmektedir. Oluşacak tabloyu Simulasyon programları kullanarak incelemek gereklidir. Simulasyon programı coğrafi konumu yeryüzünün yuvarlaklığını da dikkate alarak hesaplamaktadır.

Örnek olarak, Patriot’un ve S400’ün aynı yere Ankara Mürted’e kurulması durumda RCS 0.1 m2 olan hedefin hangi menzil, irtifa ve sektörden Patriot ve S400 tarafından aranabileceğini gösteren görsel karşılaştırmalı simulasyon çıktıları bulunmaktadır. S400 tek bir radar ile 360° 135 km’den arama yapabilir iken, Patriot 3 tane aynı radardan koyup 360° arama yapabilse dahi ancak 34 km’ye kadar hedef araması yapabilmektedir.

Görsel 5 Patriot PAC3 MSE’nin RCS 0.1 m2 Bir Hedefi Tespit için Ankara Mürted Hava Üssüne Radarın Yerleştirildiği durumda yapılan simülasyonun Menzil, İrtifa ve Radar Sektör çıktısı (120° Sarı daire dilimi içi).

Görsel 6 S400 RCS 0.1 m2 Bir Hedefi Tespit için Ankara Mürted Hava Üssüne Radarın Yerleştirildiği durumda yapılan simülasyonun Menzil, İrtifa ve Radar Sektör çıktısı (360° Yeşil daire içi).

E. ANKARA’YA YAKLAŞAN DÜŞMAN UÇAĞININ ÖNLENMESİ SENARYOSU:

Peki balistik füze için durum böyle iken yaklaşık 1m2 RCS’li 1 adet düşman savaş uçağı5 için Patriot PAC3 MSE ve S400 nasıl bir hava savunma sistemidir? Açıkça söylemek gerekirse hiçbir savaş uçağı 40 km füze menzili olan ve 90° sektöre ateş edebilen bir hava savunma bataryasının atış yaptığı sektörde kalmaz. Başka hedefe gidecek ise çevresinden dolaşarak, Patriot’un maksimum 40 km olan füze menzilinin uzağından geçer ve hedefine ilerler6. Ya da 100 km civarında menzilli olan standoff mühimmatı7 veya yüksek hızlı anti radar füzesi kullanarak Patriot radarını vurup Patriot’u susturur.

Burada NATO ağı veya diğer radarlar haber verse ne olur? 90° sektörde 40 km menzile kadar ateş edebilme yeteneği olan ve >40km’den Standoff ile susturulan bir Patriot gerçeği bulunuyor. NATO ağından isterse hedefe 500 km yaklaşmadan network ile Patriot radarına gelen düşman uçağının bilgisi yansıtılsın, aldığı bu ihbarla gelen düşman uçağını >=41km’den vuramadıktan sonra Patriot’a bu bilginin ne faydası oluyor? Füzesinin menzili 40 km ise 40 km’de vuracaktır (90° sektöre eğer denk geliyor ise düşman uçağı). Senaryo’da düşman uçağını alçak irtifaya indirmemek için başkent Ankara’mızın çevresini azami irtifası 10 km olduğu açık kaynaklarda geçen HisarO yerli ve milli Hava Savunma Füzemiz ile tamamen örttüğümüzü düşünelim. Yani kademeli hava savunma düzeni uygulamış olalım. Düşman uçağı ancak kendisini HisarO’dan koruyabileceği 11 km (36000 feet) yüksek irtifada uçabilecektir. Bu durumda Ankara’ya HisarO ile desteklenen 1 Patriot Bataryası ile korursak, 11 km irtifada uçacak konvansiyonel (>=RCS 1 m2 ) bir savaş uçağı hem standoff mühimmat ile hem de serbest düşüşlü bomba ile Patriot radarını susturup Patriotu tamamen etkisiz hale getirebilir. Patriot’un 90° kısıtı onu serbest düşüşlü mühimmat ile yüksek irtifa bombardımanında imhasına neden olmakla bırakmaz, cruise füzesi ve drone saldırıları için de Suudi Aramco örneğinde olduğu gibi etkisiz (radarı görmediği için) kılar. Bu şartlarda Patriotun Hedef olması kaçınılmazdır.

Diyelim ki Patriot, PAC3 MSE tipi değil de RCS 1m2 ’lik savaş uçağını vurmak için daha az manevra yetenekli ama uzun menzilli (120 km) PAC2 versiyon Patriot füzesini kullanmak istensin. Bu durumda Patriot radarı RCS 1m2 ’lik hedefe 60km’den atış kontrol yapabilecektir. Senaryodaki durum için yani RCS 1m2 olan düşman uçağının, MSE veya PAC2 türü daha uzun menzilli füze kullanımı ile önlenememesi sonucu değişmemektedir (Görsel7). Özetle tek bir Patriot Radarını düşman uçağı 90° sektörün çevresinden dolanarak susturur.

Görsel 7 Patriot Ankara’ya Yaklaşan Düşman Savaş Uçağını Neden Önleyemiyor?

Peki S400 için durum nedir? S400’ün 92N6E atış kontrol radarı ile 175 km’den RCS 1m2 olan savaş uçağına 10k metre üzerinde iken 48N6E3 ve 40N6 tipi füzelerini simulasyon çıktısında görüleceği gibi (Görsel8) güdümleyebilir. Düşman Savaş uçağı 11km irtifada uçmakta ve söylediğimiz gibi senaryo kademeli hava savunma ile kurgulanıp ve HisarO savaş uçağını 10km altına inmesine müsaade etmeyecek biçimde Ankara’mızı sıkı korumaktadır. Görsel8’de de anlaşılacağı gibi S400 Ankara’ya yaklaşacak >=RCS 1 m2 bir savaş uçağını 175 km’den 2 tip füze ile standoff mühimmat atmasına izin vermeden imha edilebilir. S400’e standoff mühimmat atmak için LO8 veya Stealth bir savaş uçağı kullanmak lazım. Klasik bir savaş uçağının (>=RCS 1 m2 ) savaş durumundaki S400 bataryasının 120 km civarı etrafında uçması çok tehlikeli olacaktır.

Görsel 8 HisarO ve S400’ün Ankara’ya Yaklaşan Düşman Savaş Uçağını Kademeli Savunma Oluşturarak Önlemesi Mümkündür

1Yazıdaki Patriot ifadesi Patriot PAC3 MSE Türkiye’ye satışı söz konusu olmuş versiyonu temsilen kullanılacaktır.

2MDAA, US Missile Defense, Sensor December 2018

3Konstantinos Zikidis (Maj, HAF)

4Jane’s IHS Report 2018

5Senaryo gereği 6 adet düşman savaş uçağı Türk hava sahasına yaklaşmış, 5 tanesi Türk F16ları tarafından düşürülmüş fakat 1 tanesi Türk hava sahasına sızmış ve Ankara’ya doğru uçtuğu tespit edilmiş olsun.

6Jane’s IHS Report 2018 page12 (Tablo4)

7Senaryo için JSOW C1 kullanılmıştır

https://www.raytheonmissilesanddefense.com/capabilities/products/jointstandoffweapon

8Low Observable