Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik operasyonu sürerken tarafların anlaşma yönünde açıklamalar yapması sonucu petrol fiyatları haftaya düşüşle başladı. Petrolün varil fiyatı 110 doların altına indi. Uluslararası değerli metal ve emtia fiyatlarında da bir miktar gerileme oldu. Avrupa'nın gaz tedariği için Azerbaycan gazının artırılması, Doğu Akdeniz gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaştırılması gibi senaryolar gündeme getirilse de uzmanlar bu adımların kısa ve hatta orta vadede Rusya'nın enerji pazarındaki güçlü konumunu zayıflatmaya yetmeyeceğini verilerle ortaya koyuyorlar. Nitekim Batı'nın yaptırımları sonrası Rusya tarafından da adımlar gelmeye başladı.

ÇİN İLE İŞBİRLİĞİ ABD'YE YAPTIRIM

Rusya Maliye Bakanlığı'nın internet sitesinde yer alan yazılı açıklamada, “Eğer yabancı bankalar dövizle ödeme gerçekleştirmezse, Rusya Maliye Bakanlığı da ödemeyi ruble ile yapar.” ifadesine yer verildi. Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov da, kamu borçlarını ödeyecek yeterli fonlara sahip olduklarını belirterek, “Rusya’nın döviz hesaplarının dondurulması, yabancı ülkelerin Rusya’yı yapay bir şekilde temerrüde düşürme girişimi olarak değerlendirebilir.” dedi. Rusya’nın kamu borcunu Rusya Merkez Bankası döviz kuru üzerinden ruble ile ödeyebileceği de belirten Silanov, ayrıca, yaptırımlar nedeniyle yaklaşık 300 milyar dolar değerindeki uluslararası rezervi kullanamadıklarını söylemişti. Anton Siluanov, "Batılı pazarlar kapandığı için Çin ile iş birliğinin katlanarak artacağını düşünüyorum.” diye konuştu. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ise, Rusya'nın ABD'nin eylemlerine yönelik yaptırım listesinin hazır olduğunu ve yakında açıklanacağını duyurdu. Batı ülkelerinin "maskelerini çıkardığını" ve Rusya'ya "açıkça ekonomik savaş ilan ettiğini" belirten Ryabkov, ABD'nin ülkesine karşı benzeri görülmemiş yaptırım savaşı karşısında artık ortak güvenin imkansız olduğunu bildirdi.

DURGUNLUK KAPIDA DOLARSIZLAŞMA DA

Rusya'ya yönelik yaptırımlar ve çatışmalar nedeniyle tedarikte oluşabilecek kırılma bütün dünyayı endişelendiriyor. IMF Başkanı Kristalina Georgieva Rusya'nın temerrüde düşebileceğini ancak bunun küresel finansal krizi tetiklemeyeceğini savunsa da uluslararası kuruluşların raporlarında Avrupa merkezli bir durgunluk dalgasının başlayabileceği riskine dikkat çekiliyor. Nitekim Allianz Baş Ekonomi Danışmanı Muhammed ElErian da, BloombergHT'te yer alan habere göre, savaşın emtia fiyatları, tedarik zinciri ve sevkiyatlarda sıkıntılara yol açacağını böylece ABD enflasyonunda daha fazla yükselişi tetikleyeceğini öngördü. Gizli CIA olarak bilinen CFR'nin yayın organı Foreign Affairs'de çıkan Zongyuan Zoe Liu ve Mihaela Papa'nın kaleme aldığı “The AntiDollar Axis” başlıklı makalede de yaptırımlar sonrası Çin ve Rusya'nın finansal işbirliğinin doların dışlanma sürecini hızlandıracağı tespitine yer verilerek, ABD'nin buna karşı adımlar atması önerisi yapıldı.

AVRUPALI MARKA PARÇA SORUYOR

Gelişmelerin Türkiye ekonomisine yönelik etkileri ise farklı. Dün bir basın toplantısında konuya ilişkin soruyu cevaplandıran Ford Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün, “Çok imalat sanayisinin ortasında bir ülke (Rusya) değil ama çok fazla üretici de var. Marka ismi vermeyeyim; Avrupa'dakiler Türkiye'de şu parçayı üretecek kimse var mı, diye soruyorlar. Markalar etkilenecek. Biz etkilenmeyiz ama. Bu iş devam edecek gibi. Devam ettikçe de sıkıntı artacak. Yarı iletken krizinin önüne geçecek mi bilmiyorum ama en esnek olan kazanacak. Geleceğin başarısını belirsizliği en doğru okuyan şirket yönetecek diyordum; ama bu kadarını yani pandemi, savaş vs. beklemiyordum.” dedi.

ALTERNATİF ÖDEME OLURSA SIKINTI OLMAZ

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri (İKMİB) Yönetim Kurulu Üyesi ve Başkan Adayı Tayfun Koçak da, düzenlediği toplantıda sorumuza verdiği yanıtta şunları ifade etti: “Süreç bütün dünyayı etkiliyor. Rusya'dan petrol ve türevlerini ithal ediyoruz. Şu ana kadar tedarikte bir sıkıntı olmadı. Birleşmiş Milletler'in ithalatla ilgili bir kararı yok o olursa sıkıntı yaşanabilir. Hem Rusya'ya hem Ukrayna'ya ihracatımız var. İhracatta Rusya'ya herhangi bir sıkıntı yok ama ödemelerle ilgili sıkıntı olduğu görülüyor. Onlarla ilgili de alternatif ödeme yolları bulunabilirse sıkıntı çözülecektir. Ukrayna için ise aynısını söyleyemeyeceğim. Şu anda oraya ihracat yok.”

AYAKKABI İHRACATI DURMA NOKTASINDA

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten ise yaptığı yazılı açıklamada, Rusya ve Ukrayna arasında başlayan ve hala devam eden çatışma nedeniyle bu iki ülkeye yapılan ihracatın durma noktasına geldiğini bildirdi. Bu ülkeler için üretilmiş ama ihracatı yapılamamış stok ürünlerin değerlendirilmesi için yeni pazar yerleri ve eticaret siteleri ile TASD arasında görüşmeler yapıldığını kaydeden Berke İçten, belirlemelere göre 200 250 ihracatçı firmanın elinde 4.55 milyon çift ayakkabının kaldığını söyledi. İçten, “Sermaye ihtiyacının bu kadar yoğun olduğu bir dönemde bu ürünlerin nakde çevrilmesi için çalışma başlattık. Kalan ürünleri iç piyasada satışa sunacağız.İhracatta önümüzü görebilmek için savaşın gidişatı çok önemli, yıl sonu için belirlediğimiz hedeflere ulaşabilmek için temkinli şekilde ilerliyoruz.” ifadelerini kullandı.

Salgında zor günler geçiren tedarik zincirinde RusyaUkrayna çatışması nedeniyle büyük belirsizlikler yaşandığını hatırlatan Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel ise, BMD'nin aylık raporuna ilişkin yaptığı açıklamada, son aylarda akaryakıt ve elektrik fiyatlarındaki artışın maliyetleri doğrudan yukarı çektiğini vurguladı. Öncel, “Bu tablonun uzun süre devam etmesi durumunda perakende sektöründe daralmaların yaşanması kaçınılmaz görünüyor.” diye konuştu.