Rusya Federasyonu Türkiye Ticaret Mümessili Aydar Gashigullin, TürkiyeRusya Federasyonu arasındaki ticari ve ekonomik ilişkiler konusunda Aydınlık’ın sorularını yanıtladı. İki ülkenin birçok konuda birlikte çalışabileceğini, birlikte üretim yapabileceğini vurgulayan Aydar Gashigullin, özellikle tarım, tarımsal ürünler ve gübrede iş birliği olanağı bulunduğunu vurguladı. Aydar Gashigullin, “Rusya ve Türkiye, birbirlerinin tarım ve gıda ürünlerinde ana pazarları. Rusya'dan Türk pazarına tahıl, yağlı tohum ve yağlar, Türkiye'den ise Rus pazarına taze sebze, meyve ve deniz ürünleri aktif olarak tedarik ediliyor. Aynı zamanda, hem tedarik yelpazesini ve hacmini genişletme hem de tarım ürünlerinin ticareti, ortak tarım işletmeleri kurma, endüstriyel iş birliği yapma ve mineral gübreler alanlarında RusTürk yatırım projelerini uygulama potansiyeline sahibiz.” dedi.

GÜBRE ÜRETİMİ

Gübre için gerekli olan hammaddenin Rusya’da olduğunu kaydeden Aydar Gashigullin, “Türkiye gübre ihtiyacının önemli bir bölümünü ithal ediyor. Türk şirketlerle Rusya’da gübre üretimi yapılabiliriz. Türkiye’de de üretebiliriz ama ekonomik olmaz. Hammadde orada. Orada üretip Türkiye’ye getirmenin maliyeti daha ucuz olur. Türkiye de daha düşük fiyatlarla gübre temin etmiş olur.” diye konuştu.

UN ÜRETİMİ

Rusya’nın buğday üretiminin yüksek olduğunu vurgulayan Aydar Gashigullin, şunları söyledi:

“Türkiye un konusunda önemli birikime sahip. Türk şirketler Rusya’da un fabrikaları kurabilir. Orada ürettikleri unu isterlerse başka ülkelere ihraç edebilirler, isterlerse Türkiye’ye getirebilirler. Değirmen üreten fabrikalar da açabilirler. Bu konuda Türkiye’nin tecrübesinden yararlanmak isteriz. Bunların dışında tarım makinaları da var. Türkiye bu konuda da birikimli. Bu birikimlerini Rusya’da kullanabilirler. Ayrıca tarımsal üretim konuları da önemli. Şu anda bir Türk firması Rusya’da kültür mantarı üretiyor. Bunlar çeşitlendirilebilir. Biz zeytinyağını Yunanistan’dan, İspanya’dan alıyoruz. Türkiye devreye girebilir. Diğer gıda ürünleri için de ciddi potansiyel bulunuyor. Örneğin Ruslar tatlı yiyecekleri çok sever. Çikolata fabrikalarına ihtiyacımız var. Birlikte üretebileceğimiz gıda ürünü çok.”

GAZ TEDARİĞİ

Son 30 yılda Rusya ve Türkiye’nin sağlam ticari ve ekonomik ilişkiler kurmayı başardığını hatırlatan Aydar Gashıgullin, iki ülke ilişkileri için şu bilgileri verdi:

“Türkiye Rusya’dan gaz tedarikinde sorun yaşamaz. TürkAkım’a büyük yatırım yaptık. Türkiye ile bir şekilde anlaşmaya varılır.

YENİ PROJELER

“İlişkilerimizde karşılıklı yatırım projelerinden oluşan ciddi bir portföyün yanı sıra çeşitlendirilmiş bir ticaret yapısı var. Zor müzakere süreçlerinde görüş birliğine varmayı öğrenebildik. Ancak karşılıklı ticaret hacminin birkaç kat artması ulaşılması zor bir amaç olarak kalmaya devam ediyor. Bununla birlikte ticari, ekonomik, sanayi işbirliğimizin her bir alanında anlatılması ve çoğaltılması gereken ilginç ve örnek olarak gösterilebilen anlamlı projeler var. Bu nedenle, önümüzdeki yıl Rus ve Türk iş dünyasının destekleriyle iki taraftan da geniş katılımın sağlanacağı, sanayi ve ekonomik alanlarda yeni temaslara ivme kazandıracağı bir dizi forum organize etmenin son derece önemli olduğunu düşünüyoruz.

TÜRKİYE’DE RUS YATIRIMLARI

“Türkiye'de binden fazla Rus şirket faaliyet gösteriyor. Bunların arasında devlet şirketleri, büyük özel holdingler ile orta ve küçük işletmeler bulunuyor. Türk ekonomisindeki Rus yatırımlarının toplam hacmi 30 milyar doları aşıyor. Çeşitlendirilmiştir bir yapısı olan bu yatırımlar enerjiye, metalurjiye, otomotive, petrol arıtmaya, yakıt ve enerji kompleksine yöneliktir. Önde gelen projeler arasında Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu ‘Rosatom’ tarafından yürütülen Mersin ilindeki ‘Akkuyu NGS’ projesi, Rus enerji şirketi ‘Gazprom’ tarafından döşenen ve Kırklareli ilinde karaya çıkan ‘TürkAkım’ doğal gaz boru hattı, Hatay ilinde bulunan grubun metalurji kompleksi şirketleri ‘Magnitogorsk Demir ve Çelik İşleri Grubu’nun metalurji kompleksi var. Bunun yanı sıra, Türkiye’de 550 benzin istasyonu ağına sahip olan ‘Lukoil’ petrol ve gaz şirketinin faaliyetlerinden ve Sakarya ilinde bulunan ‘GAZ’ Grubu ‘GAZelle Next’ ve ‘GAZelle NN’ Rus otomobillerinin ortak üretimlerinden de bahsedebiliriz.

POTANSİYEL GENİŞ

“Rusya ve Türkiye arasındaki mevcut ve potansiyel iş birliği alanları çok geniş. İlaç ve biyoteknoloji alanında yeni ortaklık iş birliği biçimleri kuruluyor. Uzay alanındaki ortak çalışmanın vektörleri dikkat çekiyor. Uçak yapımı alanındaki projeler istişare ediliyor. Otomotiv endüstrisindeki yeni etkileşim biçimleri de geçerliliğini yitirmedi. Gemi inşasında bir dizi önemli proje gerçekleşti ve yenileri planlanıyor. Lojistik ve ulaşım alanındaki olası nişlere de dikkat çekmekte fayda var. Ekoloji, sürdürülebilir kalkınma ve döngüsel ekonomi alanında diyaloğun geliştirileceğinden ve ortak adımlar aranacağından eminiz. Bilişim ve dijital teknolojiler sektörü, kaçınılmaz olarak iki ülkenin de odak noktasında. Hem hükümet düzeyinde hem de iş çevreleri arasında gerçekleştirilen düzenli bir ‘saat ayarı’ ve sürekli diyalog, işbirliğini sürdürmenin ve genişletmenin en büyük garantisi.

İsmet Özçelik Aydar Gashigullin

ORTAK PROJELER

“Ülkelerimiz arasındaki yatırım alanındaki işbirliği formatı yüksek bir seviyeye ulaşarak birbirimizin ekonomilerine doğrudan karşılıklı yatırımların yanı sıra ortak projeleri de düşünülebilecek bir noktaya geldi. Bu bağlamda, 2019 yılında Rusya Doğrudan Yatırım Fonu ile Türkiye Varlık Fonu arasında her iki ülkenin ekonomilerinin perspektifli sektörlerine yatırım yapmak için 1 milyar dolarlık sermayeli RusTürk Yatırım Fonu kurmak amacıyla bir anlaşma imzalandı. İki ülkenin iş çevreleri için yüksek teknolojiler alanında güzel fırsatlar var.

DEMİRYOLU

“RusTürk ticaret cirosunu artırma hedefine ulaşılması, mevcut lojistik rotaları geliştirme ve yeni olanlarını açma ihtiyacına bağlıdır. Bugünlerde ülkelerimiz arasında deniz taşımacılığı aktif olarak kullanılıyor, ikili demiryoluferibot seferlerinin ve RoRo hatlarının verimliliği yükseliyor, karayollarının kapasitesini arttırmak için modernleştiriliyor. Demiryolu ulaşımına gelince, Rusya ve Türkiye’nin ticari kuruluşları BaküTiflisKars demiryolu hattının karşılıklı fayda sağlaması konusunda diyalog kuruyorlar. Rus multimodal taşıma operatörü ‘Russian Railways Logistics’ ve Türk lojistik şirketi ‘Pasifik Eurasia Logistics’ arasında, söz konusu demiryolu üzerinden malların teslimatı için lojistik rotaların geliştirilmesine yönelik girişim kurulması konulu bir mutabakat anlaşması imzalandı. Ocak 2021'de Türk ürünleri Rus pazarına taşıyan ilk konteyner treni Türkiye'den Rusya'ya hareket etti. Rus ve Türk şirketleri ve Ulaştırma Bakanlıkları, demiryolu ulaşımının geliştirilmesine yönelik yeni formatlarını görüşmek niyetindedir.

TÜRKAKIM

“Türk Akım projesinin uygulanması, enerji sektöründe karşılıklı yarar sağlayan iş birliğinin önemli bir örneğidir. Başka bir değişle ‘kazankazan’ durumu. Rusya güvenilir bir enerji tüketicisini, Türkiye ise güvenilir bir enerji tedarikçisini ve büyük bir enerji merkezinin rolünü güçlendirme fırsatını aldı.

70 MİLYAR DOLARLIK MÜTEAHHİTLİK PROJESİ

“Türk müteahhitleri Rusya pazarında sağlam bir şekilde yerleşti. Rusya'daki en yeni altyapı ve büyük endüstri projeleri Türk holdingleri tarafından yürütüldü. Tamamladıkları toplam sözleşme portföyü yaklaşık iki bin adet, toplam maliyeti ise 70 milyar dolar civarında. Türk şirketleri, Soçi şehrinde 2014 Olimpiyat Oyunları ve 2018 FIFA Dünya Kupası için yapıların inşasına yardımcı oldular, Kemerovo, Moskova, Novy Urengoy, Novosibirsk, RostovnaDonu, Samara, Saratov, Çelyabinsk şehirlerinde havaalanlarını yeniden inşa ettiler ve Tyumen bölgesindeki Rusya'nın en büyük petrokimya tesisi ‘ZapSibNeftekhim’ (Sibur Holding), SanktPeterburg şehrindeki Gazprom şirketinin genel merkezi ‘Lakhta Center’, Tataristan Cumhuriyeti’ndeki Alabuga Özel Ekonomi Bölgesi’ndeki sanayi işletmeleri de dahil olmak üzere Rusya'nın en büyük sanayi tesislerinin inşaatına katıldılar.

“Türk müteahhitlerin katılacağı yeni projeler arasında Amur Bölgesi'ndeki dünyanın en büyük Amur Doğal Gaz İşleme Tesisi ve Amur Gaz Kimya Kompleksi, Moskova Bölgesi'ndeki atık işleme tesisleri, Başkurdistan Cumhuriyeti'ndeki Ufa Doğu Çıkışı Otoyolu, İrkutsk Bölgesi'ndeki kağıt fabrikası, Kaliningrad Bölgesi’ndeki güneş paneli fabrikası yer alarak büyük önem taşıyor. Bu sebeple Türk inşaat şirketlerinin coğrafyasının tam anlamıyla Kaliningrad'dan Vladivostok'a kadar Rusya'nın tamamını kapsadığı söyleyebiliriz.”