Yaklaşık 3 yıllık pandeminin ardından Covid19 aşıları ile ilgili tartışmalar devam ediyor. Salgını takiben kalp krizi ölümlerindeki keskin artış, kamuoyunda yaygın olarak aşılara bağlanıyor. Bu iddialar ne kadar doğru? Covid19 aşıları kalp krizine neden olur mu? Kardiyoloji Uzmanı Dr. Bu konuda İlham Tokatlı Dilmen'in görüşlerini aldım. İşte açıklamaları:
İŞTE EN ÖNEMLİ NEDENLER
Rutin kontroller karıştı
Pandeminin başlangıç aşamasında hastalarımız virüs ve uygulanabilir karantina koşulları hakkında bilgi ve deneyim eksikliğinden dolayı ne yazık ki rutin kontrollerini kaçırmışlardır.
Kalp hastalıklarının birçoğu takip edilmesi gereken kronik hastalıklardır. Yüksek tansiyon, kalp yetmezliği, iskemik kalp hastalığı ve ritim bozukluğu olan hastalarımız "Covid kaparım" korkusuyla kontrollerine gelemediler.
Bu nedenle tedavileri yarıda kaldı, ilaçlarını yeterli dozda almayıp bırakanlar oldu. İlacın yan etkileri izlenemedi. Hastalar semptomlarına rağmen doktora görünmeyi geciktirdikleri için tedavileri ertelendi ve daha da zorlaştı.
Karantina etkiledi
Evde egzersiz yapmama, beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler, kilo alma, anksiyete bozuklukları, depresyon ve sosyal destek eksikliği gibi faktörlerin de kalp ve damar hastalıklarının gelişimine katkı sağladığını düşünüyorum. Elbette geç şikayetler ve doktora geç ziyaretler de bu listeye dahil edilebilir.
Acil hastalar hastaneye geç geldi
Acilen sağlık kuruluşuna gitmek zorunda kalan ve kalp krizi geçiren hastalarda da gecikmeler ve can kayıpları yaşandı. Kalp krizi geçirdiğinizde hastaneye erken gitmenin ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Tıkanan damar ne kadar erken tedavi edilirse, hayatta kalma ve gelecekte sorunlardan kaçınma şansı o kadar yüksek olur. Çok geç gelen hastalarda tedavilerin başarı şansı da azalmaktadır.
Virüslerde pıhtılaşma nedenleri
Pandemi ile birlikte ve sonrasında kalp ve damar hastalıklarının artmasının nedenlerinden biri de Covid19. Hastalarda gözlenen pıhtılaşma ve pıhtılaşma eğilimi kalp damarlarını da etkiliyordu. Ani kalp krizlerinden kısmen virüsün kendisinin neden olduğu endotel (damar duvarı) hasarı, artan pıhtılaşma ve kalp kasındaki hasar sorumludur.
Aşılara karşı önyargılar var
Bu listede olmayacak tek madde aşıdır. Aşılama sayesinde hastaneye yatışlarda ve yoğun bakımlardaki ölümlerde azalma olduğu aşikardır. Çok nadir görülen perikardit bu faydayı değiştirmez. Tüm araştırmalar aşının güvenli olduğunu kanıtladı.
Hangi önlemler alınabilir?
40 yaşından itibaren hem kadınlar hem de erkekler (ailede kalp hastalığı öyküsü varsa daha önce) yıllık kontrollerden geçmelidir. Muayene ve tahliller ile tedavi gerektiren risk faktörlerinin tespit edilmesi çok önemlidir.
Yüksek tansiyon en önemli risk faktörlerinden biridir. Bilinenin aksine çok şikayet etmez. Erken teşhis ve tedaviye başlanması kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Yüksek kolesterol de bilinen bir risk faktörüdür. Bazıları ailesel ve genetik nedenlerle gelişir.
Bu grupta ilaç tedavisine erken başlanması kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Elbette yaşam tarzı değişikliklerini de unutmamak gerekiyor. Sigarayı bırakmak, daha fazla egzersiz yapmak ve Akdeniz diyeti bütünsel bir fayda sağlar.
