Türk iş insanları, Körfez'de olduğu gibi Baltık ülkesi olan Litvanya'da da müteahhitlik alanında önemli projelere imza atıyor. Bu ülkede hizmet alanında faaliyet gösteren Türk firmaları var. “Litvanya da nereden çıktı şimdi?” derseniz, bu ülke çağımızın hızlı büyüyen sektörlerinden bilgi ve iletişim teknolojileri, oyun, sanal gerçeklik, finansal teknoloji alanında öne çıkıyor. Türkiye'nin salgın sonrası ticaretini güçlendirmesi için potansiyel taşıyan gelir seviyesi yüksek ülkeleri göz ardı etmemesi gerekiyor. Bu nedenle özellikle bilgi teknolojileri konusunda ilerleme kaydeden Litvanya, ülkemizin de bu alanda aşama kaydetmesi için yakından izlenmesi gereken bir pazar. Türkiye'den de bazı firmaların bu alanda faaliyet göstermek üzere Litvanya'ya gittiğini anlatan Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) TürkiyeLitvanya İş Konseyi Başkanı Gökhan Yavuzer ile bu küçük Baltık ülkesindeki fırsatları konuştuk.

İHRACAT YÜZDE 20 ORANINDA ARTTI

• Koronavirüs salgınına rağmen ülkemizin 2020'de ihracatını arttığı az sayıda ülkeden biri Litvanya oldu. Küçük bir ülke olması nedeniyle pazar olarak önemsiz görülse de gelir seviyesi yüksek bu topluma hangi ürünleri ihraç ediyoruz?

Litvanya’ya 2019 yılı aynı döneme göre kıyasla 2020 yılında ihracatımızı yüzde 20 artırma başarısı gösterdik. Bu başarıda gerek kamu gerekse özel sektörün başarılı işbirliğinin rol oynadığını söyleyebiliriz. Özellikle virüs salgınından hemen önce ocak ayında Ticaret Bakanımız Ruhsar Pekcan'ın Litvanya ziyareti ve beraberinde yapılan iş forumu sonrası yakaladığımız ivmenin devam ettiğini söyleyebiliriz. Cumhurbaşkanımız bize 2023 yılı hedefi olarak bir milyar dolarlık ikili ticaret hacmi belirlemişti. Memnuniyetle belirtebilirim ki şimdiden 800 milyon dolara yaklaşan 2020 yıl sonu ikili ticaret hacmi beklentimiz var. Umarım 2021 yılında iş heyetlerimizin yeniden başlamasıyla bir milyar dolarlık bu hedefimizi 2023 öncesi yakalarız.

Şu anda ülkemizden en çok motorlu taşıtlar ve ekipmanlar, makinalar, demirçelik, mücevherat ve kıymetli taşlar, elektrikli araçlar, meyvesebze, mobilya, çeşitli tekstil ürünleri ve cam ürünleri ihraç edilmekte. Ancak özellikle savunma, gıda, tekstil ve yazılım sektörlerindeki firmalarımız için geliştirilebilir bir potansiyel olduğunu ön görmekteyiz.

SALGIN SONRASI FUAR ATAĞI

• Potansiyel gördüğünüz sektörler nelerdir ve Litvanya'ya hangi kanallardan giriş yapılmalı?

Mobilya sektörü, savunma, gıda (yaş sebzemeyve, şekerli ve çikolatalı mamuller), ev tekstili ve hazır giyim, finans teknolojileri, kimyasal madde ve ürünler, otomotiv yan sanayi, elektrikli araçlar, sanayi makineleri öne çıkmaktadır. Yatırım noktasında da Fintech (finansal teknoloji), siber güvenlik, oyun geliştirme gibi bilgi iletişim teknolojileri alanlarında hızla gelişmektedirler. Biyoteknoloji ve yenilenebilir enerji konusunda da Litvanya’da yatırım imkânları ve işbirlikleri bulunabilir diye düşünüyorum. Pazara giriş noktasında ise fuarların şu anda duraksadığını göz önüne alındığında öncelikle Litvanya’da yerleşik ticaret müşavirliğimizle temasa geçip potansiyel ithalatçı listelerini firmalarımız almalı. Sonrasında ise gerek email gerekse video toplantılar yoluyla ürünlerini tanıtmalı. Salgın etkileri azaldığında ise Litvanya’da ve Baltık ülkelerinde düzenlenen fuarlara katılım önem arz etmektedir. Küçük ve orta büyüklükteki firmalarımız, çeşitli ihracat imkânları bulacaklardır bu coğrafyalara daha sık gittikçe… Yerel ticaret odalarımızın ve ihracatçı birliklerimizin Litvanya’ya ve bölgeye daha sık ve nitelikli iş heyetleri düzenlemesinde de fayda olacaktır. Bu noktada özellikle ihracata yönelik devlet yardımlarını firmalarımız ve işbirliği kuruluşlarımız değerlendirmeli.

LOJİSTİK AVANTAJI VAR

Çevredeki Orta Avrupa ve İskandinav ülkelerine erişim düşünüldüğünde potansiyel görünenden çoktur. Bugün Baltık Bölgesi'ni sarmalayan yaklaşık 300 milyonluk bir nüfustan söz edebiliriz. Litvanya gerek bölgenin en büyük limanı olan Klaipeda’ya sahip olması gerekse yaygın demir yolu ağı sayesinde Baltık ülkeleri ve İskandinavya Bölgesi'nde ciddi bir lojistik avantajına sahiptir.

İnşaat ve konut projelerinde müteahhitlik sektörümüz için küçük ölçekli olsa da çeşitli fırsatlar vardır. Halen Avrupa’nın en uygun emlak sektörlerinden birine sahip olması, eski Sovyet ekolünden kalma evlerin hızla yenilenerek modernize edilmesi gibi faktörler göz önüne alındığında önümüzdeki dönemde inşaat sektöründe ciddi bir hareketlenme beklenmektedir. Klaipeda, Kaunas gibi farklı şehirlerde farklı fırsatlar bulmak mümkündür. Belirttiğiniz gibi gelir seviyesi yüksek bir ülke Litvanya. Göz ardı edilmemesi gereken avantajlar sunuyor. İki ülkede de karşılıklı fırsatlar ve ülkelerin tanıtımı açısından farkındalık yaratacak bilgilendirici çalışmaların artması gerekiyor. Litvanya iş dünyasının da Türkiye’deki fırsatları keşfetmesini sağlamak önemlidir. Bu da ancak ülkedeki iş çevreleri ile daha sık temas ederek mümkün olacaktır.

•  Eihracat salgın ile ön plana çıktı. Bu alanda Litvanya Baltık'taki üssümüz olabilir mi?

Dünya Bankası’nın 2020 Dünya İş Yapma Kolaylığı Endeksine göre Litvanya 190 ülke arasında halen 11. sırada yer almaktadır. Financial Times’ın FDI Intelligence teknoloji girişimleri yatırım endeksinde 20162018 döneminde 30 şehir arasında Vilnius Londra, Tel Aviv, Berlin ve Londra gibi şehirlerin önünde en çok yatırım çeken şehir olmuştur. Bilgi iletişim teknolojileri alanında Vilnius yüksek kalifiye iş gücü sağlayan önde gelen bir şehirdir. Litvanya diğer OrtaDoğu Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında düşük vergi avantajı ve yüksek kalifiye iş gücü sunan bir ülkedir. 20172018 yılında üniversitesanayi işbirliğinde Küresel Rekabetçilik Raporu'nda bulunduğu bölge ülkeleri arasında ilk sıradadır. İnovasyon ve ArGe çalışmalarına büyük önem verilmektedir. Bu gelişmeler ışığında sorunuza evet diyebilirim. Bu konuda girişim yapacak Türk firmaları güçlü bir ekosistem bulacaktır. Sadece eticaret alanında değil, bilgi iletişim teknolojileri ve biyoteknoloji alanında da Litvanya’nın önemli bir üs olduğunu görecektir girişimcilerimiz.

TÜRK YEMEKLERİNİ TANITALIM

• Litvanya'dan turist çekme noktasında özel bir projeniz var mı?

Turizm alanında da güçlü bir ilişkimiz var. Litvanya vatandaşlarının en çok ziyaret ettiği ülkelerin başında Türkiye geliyor. 2019 yılında Litvanya nüfusunun neredeyse yüzde 10’luk bir kısmı ülkemizi ziyaret etti. Türkiye’nin turizm gücünü düşünürseniz salgın sonrasında buradaki potansiyeli hızla geliştirebiliriz. Hem yaz, hem kış hem de bölgesel turizm konusunda Litvanyalılar'ı daha da fazla ağırlayabiliriz. Sağlık turizmi de önemli bir katkı sağlayacaktır.

Salgın olmasaydı bölgenin önde gelen turizm fuarlarına katılmak ve bir heyet desteği vermek istiyorduk. Bir diğer önemli konu da Türk kültürünün, özellikle yemek kültürünün tanıtılması… Umuyorum gelecek dönemde bu konuyu çalışabilecek fırsatlar bulacağız. Sağlık turizmi konusunda da ileride girişimlerimiz olabilir. THY ile de uçuşların açılması hususu bizim için çok önemliydi, iki ülke yetkilileri ile sürekli temasta bulunarak süreci hızlandırmak için gayret ettik ancak 17 Ekim itibarıyla da yeniden açılan Vilniusİstanbul hattında haftada halen üç karşılıklı uçuşumuz bulunmakta. Salgının etkilerinin azalmasıyla birlikte iki ülke arasındaki turizm hızla canlanacaktır.

Aydınlık