Erkin Feyyaz Eşli

28 Ocak günü ABD’nin BM Büyükelçi vekili Richard Mills, BM Güvenlik Konseyi’nin oturumunda Türkiye, Rusya ve BAE’ni Libya’ya yönelik askeri müdahaleye son vermeye çağırdı.

ABD, TEK GÜÇ OLMAK İSTİYOR

Bu çıkışın arkasında Amerikalıların Libya’nın geleceğinde başka hiçbir bölgesel devleti hesaba katmadan tek başına söz sahibi olma arzusu yatıyor. ABD’nin diplomatik arenadaki avantajı, ABD’nin Libya’daki eski Maslahat Güzergâhı Stephanie Williams’ın Birleşmiş Milletler (BM) Libya Destek Misyonu’nun (UNSMIL) başında olması. Onun kontrolü altında ilerleyen Libya Siyasi Diyalog Forumu, çalışmalarını tamamlamak üzere. ABD, Forum’a katılan diğer aktörlerin etkisini azaltmak ve sadece Washington’un iradesini hâkim kılmak için büyük çaba harcıyor.

FORUM’A DAİR ANKETİN SONUÇLARI

Bununla birlikte Libyalıların ciddi bir kısmı, Forum’a olumsuz yaklaşıyor. Rusya Ulusal Değerleri Koruma Vakfı’nınyaptığı bir kamuoyu yoklaması, bu anlamda önemli veriler sunuyor. Anketi, Mayıs 2019’dan Aralık 2020’ye kadar Libya’da hapishanede kalan Rus sosyolog Maksim Şugaley açıkladı. Şugaley, sunumunda ABD’nin bölgedeki olumsuz rolünü vurguladı ve kendisinin Libya’da Amerikalılar tarafından kaçırıldığını iddia etti.

Rus sosyoloğun verdiği verilere göre Libyalıların yüzde 52,6’sı Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun kararlarına güvenmiyor. Bunun haricinde yüzde 43,1’i ise Forum’un alacağı kararların ülkedeki siyasi ayrışmayı derinleştireceğini ve askeri harekâtların yeniden başlamasına yol açacağını düşünüyor.

ŞEFFAFLIK ELEŞTİRİSİ

Kamuoyu yoklamasına göre Forum’un en büyük eksiği, şeffaf olmaması. Libyalıların neredeyse yarısı, Forum’a kimin katıldığını ve geleceğin yeni geçici hükümetine kimlerin aday olduğunu bilmiyor. Libyalıların yüzde 70’inden fazlası ise Forum’un şu an olduğu gibi Cenevre ve Tunus’ta değil, bizzat Libya’da gerçekleşmesi gerektiğini savunuyor. Ankete göre Müslüman Kardeşlerin yoğun katılımı da Libyalıların çoğunluğu tarafından memnuniyetsizlikle karşılanıyor. (1)

Sonuç olarak ise Libya Siyasi Diyalog Forumu’na ankete katılanların yüzde 33,5’i olumsuz, yaklaşık yüzde 30’u olumlu yaklaşıyor.

ASTANA SÜRECİ ÖRNEK

Tabii Ruslar bu konuda tarafsız değil, ancak bu sonuçlar başka uzmanların değerlendirmeleriyle de örtüşüyor. Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun şeffaf olmaması ve ABD’nin geçici organlara yönelik adayların belirlenmesinde ve seçiminde kontrolünün olması, Libya’da birliğe ve barışa değil, çatışmaya yol açabilecektir. Hem Batı’daki hem de Doğu’daki birçok siyasi ve askeri güç, Libya halkı gibi,Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun sonuçlarını kabul etmeyebilecektir. Böylece Forum, meşruiyet sorunuyla karşı karşıya kalabilecektir.

Bu sefer diplomatik müdahaleyle ABD çıkarları pahasına yeni bir savaş tehlikesi söz konusudur. Gerçek bir barışa ulaşmak için ABD’nin müdahalesine son verilmeli ve Libya’daki bütün güçler arasında denge kurulmalıdır.Bu da Suriye’deki Astana Süreci gibi sıkı bir çalışma ve çok taraflı diyalogla mümkündür. Libya’ya barış ve istikrar ancak bu şekilde gelecektir.