Erkin Feyyaz Eşli 

Libya'daki kaynaklar, Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başbakan Yardımcısı Ahmed Muaytik'in Libya petrolünden elde edilen gelirlerin daha şeffaf bir şekilde yönetilmesine dair yeni bir ekonomik plan üzerinde çalıştığını bildiriyor. Kaynakların ifadesiyle Muaytik'in düşüncesine göre bu plan, Libya'nın ekonomik istikrarını güçlendirmeli ve herkesi kapsayan bir diyalogun şartlarını oluşturmalı. UMH Başbakan Yardımcısının ekonomik planı, ateşkes ve diyalog sürecinde onu ön plana çıkartacak gibi gözüküyor.

PETROL ANLAŞMASI NE GETİRDİ

Muaytik, hatırlanacağı üzere Eylül ayında Hafter tarafındaki petrolü yeniden ihraç etmeyi başarabilmişti. İki tarafın bu anlaşması, ekonomiye olumlu anlamda etki etmiş ve böylece toplumsal sorunların çözümünün de zeminini sağlamıştı. Bunun yanında bu anlaşma, siyasi bir anlam da taşıyordu.

Anlaşma, çatışmanın bütün taraflarının temsilcilerinin yer aldığı bir komitenin kurulmasını da öngörüyordu. Bu komite, petrol gelirinin dağılımını kontrol edecekti. Böylece taraflar arasında oluşacak güven, görüşmelerin başka alanlarda da daha verimli bir şekilde ilerlemesine yol açacaktı. Bunun sonucunda Ekim ayında askeri yetkililerin 5+5 formatındaki müzakereleri çerçevesinde devamlı ateşkes sağlandı. Kasım ayında ise petrol yataklarının korunması konusunda ortak bir yapı (Petroleum Facilities Guard) oluşturuldu.

LİBYA’NIN BİRLİĞİNE DAİR HAMLELER

16 Aralık'ta ise Libya Merkez Bankasının Trablus'taki ve ülkenin doğusundaki yapıları ortak bir toplantı yaptı ve tek bir faiz oranı üzerinde anlaştı. Daha önce Ahmed Muaytik buna olan ihtiyacı dile getirmişti. Çıplak gözle bakıldığında dahi Ahmed Muaytik'in Libya ekonomisini birleştirmek için verimli çalışmalar yaptığını görülebilir.

21 Aralık'ta Ahmet Muaytik, 5+5 formatındaki askeri komitede yer alan UMH heyeti temsilcileriyle buluştu ve onlarla Trablus'u Kirenayka'ya (Barka) bağlayan sahil yolunun tekrardan açılması konusunu görüştü. Bu da Libya'nın ulaşım anlamında birliğinin sağlanmasında önemli bir adım olacak.

Petrol ihracatının açılmasıyla ilgili ekonomik anlaşma, Libya'nın acil sorunlarının çözülmeye başlamasını ve diğer alanlarda diyalogun gelişmesini mümkün kılıyor.

OLUMSUZ BİR ÖRNEK: LİBYA SİYASİ DİYALOG FORUMU

Muaytik'in benimsemiş olduğu kapsayıcı diyalog, toplumun tüm katmanlarının çıkarları doğrultusunda herkesle bir anlaşmaya varma arzusu, fiili olarak kendisini başarılı bir şekilde kanıtlamıştır. Tam tersi, Libyalılara hazır ve şeffaf olmayan çözümler dayatma girişimleri, başarısızlığa mahkumdur. Bunun en önemli örneği Libya Siyasi Diyalog Forumu oldu.

BAŞBAKANLIĞA ADAY MI

Şimdi Ahmed Muaytik, Libya ekonomisini güçlendirecek yeni planlar yapıyor. Aynı zamanda, UMH'nde her ne kadar ekonomik kalkınmadan sorumlu olsa da, giderek daha önemli bir siyasi figür haline geliyor. Şu an Libya'da başbakanlığın en önemli adaylarından biri ve bunu kendisi de saklamıyor.

TÜRKİYE'YLE İLİŞKİLERDE OYNAYACAĞI ROL

Konuyu Ankara açısından değerlendirecek olursak; Türkiye, Libya'nın bir numaralı ticari ortağı (Libya’ya en fazla ithalat yapan ülke). 2018 yılında Türkiye, 1,5 milyar dolarlık mal ihraç etti.

Bu bakımdan Ankara'nın Libya iş dünyasını temsil eden Muaytik'le ilişkilerin geliştirmesi ayrı bir önem taşıyor. Türkiye'nin ekonomik gücü, UMH'ne askeri desteğinin yanında ciddi bir siyasi etmene dönüşebilir.

Bunlarla birlikte Ahmed Muaytik, Mısır ve Rusya'yı da rahatsız etmeyen bir isim. Türkiye'nin Libya meselesi konusunda bu ülkelerle ortak bir dil bulması açısından da Muaytik, önemli bir rol oynayabilir. Muaytik, iş hayatından geldiği üzere pragmatik bir yapıya sahip. Ayrıca diğer taraflarında kabul edebilmesi bakımından önemli; Muaytik, Müslüman Kardeşler'e bağlı değil.

En önemlisi de Muaytik, Libya'nın Türkiye'yle işbirliğini sürdürmesi konusunda kararlı ve konuyu da sık sık dile getiriyor. Libya Başbakan Yardımcısı Ahmed Muaytik'in Aralık başında Roma’da bu yıl 6'ncısı düzenlenen MED Akdeniz Diyaloğu Forumundaki aşağıdaki sözleri bu açıdan anlamlı:

''Biz partnerlerimizi Libya'nın yasal hükümetini desteklemeye çağırdık. Türkiye olumlu yaklaştı. Sadece Türkiye'yi uluslararası alanda yanımızda ve yasal hükümeti desteklerken bulduk. Biz zor zamanımızda yanımızda duranlara müteşekkiriz.''