KOVİD-19 korunma güncelleme

DOÇ. DR. FEHMİ KATIRCIOĞLU

Bugünkü verilere göre koronavirüs salgınının dünya genelinde uzunca süre devam edeceği ön görülmektedir. Salgın belli yoğunlukta sürdüğü sürece sorular olması ve bunların yanıtlanması gerekmektedir. Bu nedenle bilgilerin zaman akışına göre yeniden konuşulması lazım. Aşının birincil ve en etkili korunma yolu olduğunu bilmekte büyük yarar var. Aşağıda anlatılan önlemleri ikincil önlemler olarak görmek gerekir

Bazı tansiyon ve kalp ilaçlarının hastalığın şiddetini artırdığı yönündeki bilgiler gerçeği yansıtmamamaktadır. “ACE inhibitörleri ve ARB grubu” olarak sınıflandırdığımız ilaçlar da güvenle kullanılabilir. Reçeteli ilaçlarınızı kullanmaya devam edin. Sağlığınızı ayrıca riske atmayın.

KORUNMANIN EN İYİ YOLU AZ TEMAS

Tuzlu su ile boğaz gargarası yapmanın yararı yoktur. Hatta Dünya Sağlık Örgütü bu uygulamanın zararı bile olabileceğini ifade etti.

Koruyucu destek vitaminlerin kullanımı ek bir hastalık yoksa gerekmemektedir. Bu uygulamanın bilimsel yararı olmadığı gösterilmiştir. Eğer varsa diğer hastalıklarınızın ilaçlarını aksatmadan almaya devam edin.

Sağlığınızı her yönüyle korumak çok önemlidir. Hastalığı herkesin taşıması mümkündür. Gerekli özen gösterilmediği takdirde virüs taşıyanların sıklığı toplumda artacaktır. Korunmanın en iyi yolu en az temastır.

Sağlıklı kişilerin aşılandığı takdirde maske takması gerekmese de, kapalı ortamlarda, toplu taşıma araçlarında, kalabalık ortamlarda maske takmak gerekir.

Eve geldiğinde aşağıda bahsedilen el temizliğini mutlaka uygulasın. Hatta evde giydiği giysiler ayrı, dışarıda giydiği giysiler ayrı olsun.

Bazı gözlemler “ibuprofen” içeren ilaçların hastalığın şiddetini artırdığı yönünde. Bu ilaçlar genelde soğuk algınlığına karşı veya bazı romatizmal hastalıklara karşı kullanılmakta.

NASIL KORUNMALI?

Kişisel eşyalarınızı (gözlük, anahtarlık, telefon vb.) ve kapı kolu, elektrik düğmesi vb gibi sık temas edilen yerleri günde birkaç kez sabunlu bez ile temizleyin veya yıkayın.
Bu konuda resmi kamu spotlarını izleyin.
En geçerli yöntem el temizliğidir. Ellerinizi sık sık sabunlu su ile en az 20 saniye yıkayın. Ellerinizin ve parmaklarınızın her bölgesi yıkanmış ve ovalanmış olsun. Dışarıda ve ortak alanlarda bulunduysanız ellerinizi yıkamadan yüzünüze, ağzınıza, gözlerinize götürmeyin.
Yanınızda kolonya bulundurun. En az 70 derece alkollü kolonya el temizliği için yeterlidir.
Evde kalın. Hem kendi sağlığınız hem de toplumdaki salgın hızını azaltmak için bu yaşamsal derecede önemlidir.
Dışarıda kişilerle aranıza en az 34 adım mesafe koyun.
Tehlikeli gruptaysanız ve varsa yakınlarınızla kendi sağlığınız için bir süre görüşmeyin.
Toplumda hastalar ve hasta olmadan virüs taşıyanlar (gençler özellikle) giderek artıyor ve artacak. Bu nedenle dışarıda ortak alanlarda bulunduktan sonra eve döndüğünüzde;
Kişisel temizliğinizi yapın,
Ortak alanlarla temas etmiş eşyalarınızı (anahtarlık, telefon, gözlük vb.) deterjanlı, sabunlu su gibi uygun malzeme ile temizleyin.
Para ile her temasta ellerinizi yıkayın, yıkamadan yüzünüze, ağzınıza, gözünüze dokunmayın (çocukluğumuzda bize zaten öğretilen buydu).
Eve dışarıdan gelen herkes önce ellerini yıkasın, sonra eşyaları dokunsun.
Yeterli uyuyun. Beslenmenizi aksatmayın. Vücut direnciniz her zaman en önemli silahınızdır.
Hâlâ sigarayı bırakmadıysanız hemen bırakın. Hepimiz için önemli
Salgının hızlı seyretmemesi ve bir anda binlerce kişinin hastalanarak sağlık çalışanlarının ve hastanelerin kapasitesini aşmaması için uğraşıyoruz. Zaman kazanmaya çalışıyoruz.
Salgını yavaşlatmanın bugün tek geçerli yolu insan temasının ve bulaşmanın en aza indirilmesidir.

EVDE KALIN, YAKIN TEMASLARI AZALTIN.

Gençler sağlıklı olabilirler ama virüsü hızlıca etrafa taşıyabilirler, çocuklarınızın ve gençlerin de alınan önlemlere uymalarını sağlayın.
Biz doktorlara, sağlık çalışanlarına, sağlık sistemine zaman tanıyın.

Kinin/hidroksikinin içeren ilaçların Kovid19 hastalığını önleyici etkisi için inandırıcı kanıtlar henüz yoktur.

Bilimsel olarak bu yönde bir kabul yoktur. Gerek uluslararası sağlık kuruluşları gerekse ülkemiz ve dünyadaki üniversiteler bu ilacın Kovid19 hastalığını önlediğine ilişkin herhangi bir görüş veya bildiri yayınlamış değildir, bu amaçla klinik araştırmalar yeni başlamıştır.

Kovid19 virüsu hakkında yeni bilgiler edindikçe tedavide olduğu gibi korunma yöntemlerimiz de gelişiyor ve değişebiliyor.

Kovid19 salgınından korunmada, özellikle salgının yayılmasını azaltmada basit cerrahi maskelerin toplumda, kalabalık ortamda herkes tarafından kullanılmasının yararlı olabileceği artık bilim çevrelerince kabul ediliyor.

Yakın zamana dek, yeni koronavirüsün damlacık yoluyla yakın çevredeki kişilerden bulaştığı ve bu damlacıkların ağırlıkları nedeniyle havada asılı kalamayıp yere düştüğü biliniyordu.

Oysa yapılan yeni araştırmalar yine ağızdan yayılan daha küçük, “mikro aerosol” adı verilen parçacıklar içinde de virüsun bulunabileceğini ve bu daha küçük damlacıkların havada asılı kalarak daha uzak mesafelere taşınabileceğini gösterdi.

Hem bu nedenle hem de toplumda virüs taşıyan kişilerin (hasta olması şart değil; sadece taşıyıcı da olabilirler) sıklığının artması sebebiyle cerrahi maske kullanımı Dünya Sağlık Örgütü tarafından kamuya açık ortamlarda tavsiye edilmekte.

Değişen öneriler bizleri şaşırtmamalı; kafamız karışmamalı. Virüs her yönüyle yeni ve bilinmeyeni çok. Bilgiler arttıkça korunma ve tedavi yaklaşımlarının da değişmesi kaçınılmazdır. Tıp bilimsel bilgiyle hareket eder. Çok fazla uzman görüşü çelişen anlatımlar olabildiğince azaltılmalı yazılı ve görsel iletiler verilmelidir.

Kovid19 korunmasında aşılamaya ek olarak yine de en doğru ve en kanıtlanmış yöntemin aslında sosyal izolasyon olduğunu bir kez daha anımsatmakta yarar var.

HASTALIK BELİRTİLERİ OLDUĞUNDA NE YAPMALI?

Bu konunun önemi özellikle televizyon programlarında yapılan tartışmalar kafa karışıklığı yaratmakta hastalığın seyrini takip zorlaşmaktadır. Bu nedenle yazılı açıklamalar önemlidir.

Resmi açıklamalara uyun, takip edin.
Doktora, hastaneye mutlaka maske takarak gidin.
Hasta (nefes darlığı vb nedeniyle) maske takamıyorsa yanındaki kişiler mutlaka maske taksın.
Hastalık şüphesi olan kişiler mümkünse toplu taşıma araçlarını kullanmayın.

HASTALIK KİMLERDE AĞIR SEYREDİYOR?

65 yaş üzerinde olanlarda,
Kalp hastalarında,
Kronik akciğer hastalığı olanlarda ve şeker hastalığı olanlarda hastalık daha şiddetli seyrediyor.
Sigara içenlerde

Herkesde olduğu gibi gençlerdede, sağlıklı kişilerde de hastalık olabilir ancak genelde hafif seyredebilir. Bu kişiler farkında bile olmadan virüsü taşıyabilir ve ailedeki yaşlılara bulaştırabilirler.

VİRÜSÜN BULAŞMASI

Hastaların öksürük ve hapşırıkla etrafa yaydıkları damlacıkların solunmasıyla,
Bu damlacıkların bulaşmış olduğu yerlere kısa süre içinde elle dokunup bu ellerin göz, ağız, burun ve kulaklarla temas ettirilmesiyle bulaşır.