Özbekistan’da Anayasa değişikliğiyle ilgili yapılan tartışmalar, özerk cumhuriyet olan Karakalpakistan’da eyleme dönüştü. Özbekistan Anayasası'nda Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nin statüsüyle ilgili maddelerin değiştirileceğine ilişkin bazı tekliflerin gündeme gelmesi 1 Temmuz'da Karakalpakistan'da eylemlerin başlamasına neden oldu.

Kazakistan’da ocak ayında, akar yakıt fiyatlarına gelen zam sonrası başlayan eylemler silahlı kalkışmaya dönüşmüştü. Kazakistan hükümeti turuncu darbe girişimini bastırmıştı. Şimdi de yeni bir kalkışma başka bir Asya ülkesi Özbekistan’da. Karakalpakistan’da başlayan olaylarda eylemciler ve kolluk kuvvetleri arasında silahlı çatışmalar yaşandı. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in imzaladığı kararname ile Karakalpakistan'da 2 Ağustos’a kadar OHAL ilan edildi.

18 ÖLÜ 516 GÖZALTI

Özbekistan Cumhuriyet Başsavcılığından yapılan açıklamada, Karakalpakistan'ın merkezi Nukus'ta 12 Temmuz'da çıkan olaylarda 18 kişinin öldüğü, 38’i emniyet görevlisi olmak üzere 243 kişinin yaralandığı kaydedildi. Ayrıca yaralanan 94 kişinin hastaneye kaldırıldığı, bazılarının sağlık durumunun ağır olduğu belirtilen açıklamada, olaylarla ilgili olarak 516 kişinin gözaltına alındığı belirtildi.

Bunun üzerine Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, gösterilerin sürdüğü Nukus'a giderek vatandaşlarla bir araya geldi ve Karakalpakistan'ın statüsünün değiştirilmeyeceğini açıkladı.

MİRZİYOYEV ‘YIKICI GÜÇLER’ DEDİ

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, bazı kötü niyetli güçlerin anayasa değişikliğini protesto etme bahanesiyle saldırı ve şiddet yolunu seçerek Özbekistan'daki durumu istikrarsızlaştırmaya çalıştığını dile getirdi.

Mirziyoyev, sosyal paylaşım sitelerinden asılsız haberleri yayan yıkıcı güçlerin hedeflerine ulaşmak için vatandaşları anayasayı ihlal eden faaliyetlere dahil ettiğini vurgulayarak, şunları söyledi:

"Onların esas amacı, toplumu istikrarsızlaştırmak, devletimizin yürüttüğü politikaya olan güveni sarsmak ve Özbekistan'ın toprak bütünlüğünü baltalamak. Karakalpakistan'da uygulanmakta olan reformları bundan sonra da istikrarlı bir şekilde sürdüreceğiz. Karakalpakistan'ın kaderi, Özbekistan'ın kaderi olduğu için Karakalpak halkının mutluluğu ve refahı da tüm Özbek halkının mutluluğu ve refahıdır.

‘YURT DIŞINDAN GELEN KÖTÜ NİYETLİ ÇAĞRILAR’

Mirziyoyev, yapılan eylemlerle ilgili dış müdahaleye işaret etti. “Yurt dışından gelen kötü niyetli çağrı ve eylemlere aldanmamaya ve onların tuzağına düşmemeye çağırıyorum.” açıklamasını yapan Mirziyoyev, bölücülük, toplum düzenini bozma ve yetkililere karşı şiddetli direnişi teşvik eden her türlü eylemin, mevcut yasalara göre kesinlikle sorumlu tutulacağını ve faillerin mutlaka cezalandırılacağını belirtti. Yaşanan silahlı kalkışmayla ilgili, “Dünü hayal edin. Bazı eylemciler, darbe amacıyla Ulusal Muhafız subayına ateş açtı. Bunun anlamı ne? Dışarıdan kontrol ediliyorlar. Buna izin vermeyeceğiz. Yeterli güce ve yeteneklere sahibiz. Karakalpakistan'da barışı tesis edeceğiz.” ifadelerini kullandı.

Mirziyoyev ayrıca OHAL’in barışın garantisi olduğunu belirterek, “Hepimiz halkımızın güvenliğini düşünmeliyiz. Bir kişinin bile kaybı insanlar için bir trajedidir.” ifadelerini kullandı.

DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ GERİ ÇEKİLDİ

Yasama Meclisi'nden yapılan açıklamada, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti'nin özerklik statüsünü teminat altına alan anayasa maddelerinin değişmeden kalacağı ve mevcut normların geçerliliğini koruyacağı ifade edildi.

En az 18 kişinin hayatını kaybettiği protestoların başlangıç noktası olan Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti Nukus'a giden Mirziyoyev, Karakalpakistan halkının rahatsızlık duyması nedeniyle anayasanın tek maddesinde dahi değişiklik yapılmayacağını belirtti.

LUKAŞENKO ÖZBEKİSTAN İÇİN UYARMIŞTI

Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, ocak ayında Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'nün olağanüstü zirvesinde yaptığı konuşmada, Kazakistan'da meydana gelen turuncu darbe girişiminden en çok Özbekistan’ın ders çıkarması gerektiği uyarısında bulunmuştu. Lukaşenko, “Bu dersler alınmazsa, istihbaratımıza göre bu eylemler Özbekistan'da kolaylıkla meyve verebilir." ifadelerini kullandı. Lukaşenko Kazakistan’daki kalkışmanın tanıdık bir senaryo olduğunu belirterek, “Analojiler için uzağa gitmenize gerek yok. Yugoslavya, Irak, Libya, Suriye, Ukrayna, Afganistan… Aynı senaryolar burada da yaşandı. Çok uzun zaman önce Belarus da benzer bir birleşik saldırıya maruz kaldı.” dedi. Bu olaylarda sadece dış etkenlerin rol oynamadığını da belirten Lukaşenko, “Bütün dış etkenlerin yanında iç etkenleri de görmek gerekir. Bu, Belarus'taki olaylardan öğrendiğimiz bir ders.” diye ekledi.

Ayrıca olaylarda, göründüğü gibi, birçok uluslararası teröristin Kazakistan sınırlarında biriktiğini de vurgulayan Lukaşenko, “Bu sorunu sadece Kazakistan çerçevesinde çözmemiz imkansız. Kazakistan ve Kırgızistan halklarının, bu zor sorunları çözmek için birlik olmaları gerekiyor. Bu olayları sadece dış etkenlere bağlarsak olayların tekrarını yaşarız.” ifadelerini kullandı.

‘SORUNUN ÇÖZÜLECEĞİNDEN ŞÜPHEMİZ YOK’

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti'inde meydana gelen olayların Özbekistan'ın iç meselesi olduğunu söyledi. Peskov, başkent Moskova'da yaptığı açıklamada, Özbekistan'a bağlı Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti'nde gerçekleşen protesto gösterilerini değerlendirdi.

Özbekistan'ın Rusya'nın müttefiki olduğunu belirten Peskov, "Özbekistan'da tüm olanlar, ülkenin iç meselesidir. Mevcut sorunların, Özbekistan yönetiminin aktif çalışmalarıyla çözüleceğinden hiç şüphemiz yok." dedi.