Türkiye'de kamuoyunu yönlendirmek için haber sitelerine yılda yüzbinlerce dolar fon aktaran ABD'nin 20172022 yılları arasında özel bir ödenek daha tahsis ettiği ortaya çıktı. ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından gizliliği kaldırılarak yayınlanan belgeye göre Washington, Türkiye'nin de içinde bulunduğu 30 ülkeye 'Rusya etkisine karşı koymak için' fon sağladı. 

5 yıl boyunca harcanan 1 milyar doların üzerindeki ödenek, toplumları Rus etkisinden kurtarıp Amerikan çıkarlarına yönlendirmek için kullanıldı. Tek kutuplu dünya düzenine dönüş hedefi doğrultusunda harcanan para 'Rus Etkisine Karşı Önlemler Fonu' (CRIF) başlığını taşıyor. 

Ekonomileri Rus etkisine karşı koyamayacak kadar zayıf olarak nitelenen onlarca ülke listede aslan payına sahip olurken Türkiye son sıralarda yer aldı.

ABD TARAFINDAN FONLANAN ÜLKELER

İşte 20172021 yılları arasında ABD'nin 'Rus etkisine karşı' para gönderdiği ülkeler:

• Moldova: $98,172,456
• Bölgesel Programlar: $94,204,853
• Bosna Hersek: $80,846,580
• Letonya: $73,278,170
• Kuzey Makedonya: $67,472,572
• Romanya: $66,146,297
• Litvanya: $64,109,742
• Kosova: $61,157,070
• Sırbistan: $55,567,000
• Karadağ: $50,021,746
• Estonya: $48,679,989
• Bulgaristan: $47,709,686
• Slovenya: $40,354,270
• Arnavutluk: $39,020,431
• Ermenistan: $30,464,000
• Macaristan: $17,697,850
• Gürcistan: $15,403,638
• Hırvatistan: $11,426,480
• Slovakya: $11,388,440
• Ukrayna: $10,800,000
• Çek Cumhuriyeti: $10,077,680
• Belarus: $8,370,000
• Özbekistan: $8,000,000
• Azerbaycan: $4,728,670
• Polonya: $2,554,890
• Kırgızistan: $2,000,000
• Yunanistan: $684,730
• Kazakistan: $600,000
• Türkiye: $239,090
• Malta: $75,000

Ödeneğin toplamı 1 milyar 21 milyon 251 bin 330 dolar. 

AL ŞU PARAYI, AMERİKAN DEĞERLERİNİ KORU

ABD yönetimi sözkonusu yardımların amacını ise maddeler halinde şöyle tanımlıyor:

• Kritik altyapının ve seçimlerin siber saldırılardan korunması 
• 'Bağımsız' yargıyı güçlendirme
• Katılımcı yasama süreçlerinin iyileştirilmesi 
• Uluslararası yükümlülüklere destek
• Sivil toplum, medya ve diğer kuruluşların kapasitesini geliştirmek
• Rusya tarafından kullanılan ekonomik kırılganlıkların azalılması
• İhracatın teşviki ve finans sektörünün şeffaflaşması
• Bu ülkeler arasındaki güvenlik işbirliğinin ABDNATO ile uyumlu şekilde geliştirilmesi
• Amerikan değerlerini teşvik etmek...

KENDİ ÇIKARLARI İÇİN FON AYIRDILAR

ABD Dışişleri'nin yayınladığı belgeye ilişkin Sputnik'e görüşlerini açıklayan Dumlupınar Üniversitesi Asya Politikaları Uzmanı Dr. Barış Adıbelli, sözkonusu harcamayı ABD'nin 'toplumları kendi tarafına çekme ve liderliğini kaybetmeme çabası' olarak değerlendirdi. ABD'nin fon işine tekrar başlamış olduğunun ortaya çıktığını söyleyen Adıbelli şunları kaydetti:

Barış Adıbelli

2000’ler ve 90’lardaki gibi eski günlerde zaten ABD bunu yapıyordu ve bu tür şeyleri kaçırmazdı ama son dönemde çok ilgilenmiyordu. Bu belgeyle anlıyoruz ki gizliden gizliye bu işi tekrar başlatmış. Daha önce zaten 'medyalar ABD tarafından fonlanıyor' diye söylenmişti, demek ki bu belgenin bağlamındaymış. ABD dış politikasında 50’lerden bu yana bu tür bir işleyiş var.

Finansal olarak fonlama, Soğuk Savaş dönemlerinde ve ondan sonraki süreçte dernekler ile vakıflar üzerinden her zaman yapıldı. 'Değerlerimizi koruma' görevinin konusu da bariz belli. Daha önce ABD Senatör McCain, Suriye’ye asker göndermemenin ABD değerlerine aykırı olup olmadığı konusunda sorulan bir soru üzerine 'Değerlerimiz çıkarlarımızdır, çıkarlarımız da değerlerimizdir' demişti.

Bu belgede de 'ABD değerlerini savunun' derken aslında senatörün deyimiyle 'ABD çıkarlarını savunun' diyorlar. Bu muazzam bir ifade çünkü ABD’nin dış politikasını tek bir cümlede özetliyor. O nedenle bu belgede ortaya çıkanlar da sürpriz değil.

Kendileri bunu ‘Amerikan dostlarını güçlendirme, ayağa kaldırma’ ifadelerini kullanarak yapıyor. Yerel unsurlar üzerinden ABD çıkarlarının küresel olarak savunulmasını sağlama, kamuoyu oluşturma, ABD liderliğinin desteklenmesi, tam tersine Çin ve Rusya’nın desteklenmemesi, onların aleyhinde taraftar olunması gibi amaçlar taşıyorlar. Bu NATO çerçevesi üzerinden belli protokollerle de yapılıyordur diye tahmin ediyorum. ABD bunu Türkiye’ye yaparken Yunanistan’a da yapıyor.

ABD kendi patronluğundaki dünya düzeninin devam ettiğini düşünüyor. Ama Biden Mart ayında yaptığı bir açıklamada ‘Yeni bir dünya kurulmakta ve 1945 sonrası dünyasını kuran ABD nasıl o zaman liderlik ettiyse yeni dünyaya da liderlik etmeli’ dedi. Yani kurulmakta olan çok kutupluluğu bile ABD liderliğinde tek kutupluluğa çevirmek istiyorlar. ABD sistemin dönüşmesini engellemeye çalışıyor ve dayatmalarda bulunuyor ama bunlar son hamleleri ve çırpınışları. Bir şekilde bu fonlarla sistemin devam etmesini sağlamaya çalışıyor.