Türkiye ve Libya arasında Türk firmaların Libya'da yürüttüğü projelerde yaşanan sıkıntıların çözümü ve yarım kalan müteahhitlik projelerinin devamını sağlamak amacıyla mutabakat zaptı imzalandı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Libya Planlama Bakanı Taher Jehaimi, heyetler arası görüşmelerin ardından mutabakat zaptına imza koydu.
Burada konuşan Bakan Pekcan, yakın geçmişte Türk firmalarınca Libya'da üstlenilen bazı müteahhitlik projelerinin yarıda kaldığını, söz konusu projelerin tamamlanmasıyla ilgili belirsizlikler oluştuğunu, bazı firmaların alacaklarını tahsil edemediğini anlattı. Pekcan, şöyle konuştu:
"Geçmişte yarıda kalan proje ve alacak sorunlarının çözümü ve gelecekte yeni projelerin ve yatırımların gerçekleştirilmesi için çok kapsamlı, güzel bir çalışma yaptık. Bu konuda geleceğe yönelik çok olumlu bir adım atmanın memnuniyeti içerisindeyiz. Bugün Türkiye ile Libya arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerimiz açısından çok önemli bir belgeye imza atmış bulunuyoruz. İmzaladığımız belge firmalarımız ve Libyalı işveren idareler arasında yapılacak ikili görüşmelerin çözüm üretecek biçimde sonuçlanması için yol gösterici bir kılavuz belge olma niteliğindedir."
Türk müteahhitlik firmalarının 10 yıldır sorunların çözülmesini beklediklerini hatırlatan Pekcan, şunları söyledi:
"İmzaladığımız kılavuz metinle sorunların çözülmesi önünde herhangi bir engel kalmadı. Metni firmalarımızla paylaşacağız. Libyalı muhataplarımız da ilgili tüm işveren idarelere imzalanan metni iletecek. Bu görüşmelerde, hak ediş alacaklarından, avans ödemelerine; teminat mektuplarından, makineekipman, şantiye veya yapılan projenin gördüğü zararlara; fiyat artışlarından, projelerin devam edip etmemesine; devam etmeyecek projeler için tasfiye süreçlerinin belirlenmesine kadar tüm konuların ele alınıp, kalıcı bir çözüm elde edilmesini bekliyoruz."
Pekcan, Türk müteahhitlerin Libya'daki toplam proje hacminin 28.6 milyar dolara ulaştığını da sözlerine ekledi.
4 MADDEDE MUTABAKAT
1) Her iki hükümet, Türk yükleniciler tarafından üstlenilen projelerle ilgili olarak gerek hükümetlerin gerek onlar ile ilişkili birimlerin vermiş olduğu tüm taahhütleri destekleyecek.
2) Türk müteahhitlerinin ülkedeki haklarının korunmasına yönelik olarak 2019'da başlayan, ancak Libya'da yaşanan güvenlik sorunları ile sekteye uğrayan çalışmalar yeniden başlayacak.
3) Libya'da işveren kurumlar ile iş üstlenen müteahhitler, Mutabakat Zaptı'nın yürürlüğe girmesini takip eden 90 gün içerisinde işlerin devamı veya hak ve borçlar hakkında uzlaşmaya varacak.
4) Taraflar, müzakerelere başlanamaması, anlaşmaya varılamaması veya projenin sonlandırılması durumunda ise Mutabakat Zaptı'nın yürürlüğe girmesini takip eden 180 gün içerisinde kesin hesap hazırlayarak ilgili hak ve borçlar hususunda anlaşmaya varacak.
'TÜRK FİRMALARINA BEL BAĞLIYORUZ'
Libya Planlama Bakanı Taher Jehaimi, eğitim, sağlık ve altyapı gibi öncelikli alanlar başta olmak üzere 16 milyar dolar büyüklüğünde 184 proje başlatacaklarını belirtti. Jehaimi, "Türk firmalarına güveniyoruz, bel bağlıyoruz diyebilirim. Türk firmalarının bizimle gerçek bir ortak olmalarını bekliyoruz. Projeleri yapıp gitmelerini değil, gerçek bir ortak olarak kalkınma projelerinde çalışmalarını istiyoruz" dedi.
Türk firmalarının Libya için yeni olmadıklarını ve Libya'nın onlar için gurbet sayılmadığını dile getiren Jehaimi, "Türk firmaları onlarca yıldır işlerini en iyi şekilde yapmışlardır. Çok iyi bir imajları olduğunu da söyleyebilirim. Türk firmalarının Libya'daki kalkınma projelerindeki oranlarına bakılırsa, bu projelerin yüzde 20'sini üstlendiler, buna aslan payı diyebiliriz" ifadelerini kullandı.
'YENİ BİR SAYFA AÇILDI'
Türkiye Müteahhitler Birliği'nin Başkanı Mithat Yenigün, Libya'nın, sektörün halen en çok iş üstlendiği üçüncü ülke konumunda olduğunu belirterek, imzalanan mutabakat metni ile yeni bir sayfa açıldığını ifade etti. Libya'da 2011 Şubat'ında başlayan iç karışıklık sırasında Türk müteahhitlik firmalarının, şantiyelerinin yakılarak yağmalanması sonucunda işlerini yarım bırakmak ve ülkede çalışan 25 bin kadar Türk işçisiyle Türkiye'ye geri dönmek zorunda kaldığını hatırlatan Yenigün, şunları söyledi:
"Türkiye Müteahhitler Birliği üyesi olan 100'ü aşkın firmanın, Libya'daki yarım kalmış projelerinin toplam tutarı 19 milyar dolar. Bu çerçevede tahsil edilmemiş hakediş alacakları yaklaşık 1 milyar dolar, devam eden işlere ait avans ve kesin teminat tutarı 1.7 milyar dolar, tahmini makine, ekipman vb. envanter ile diğer zararlar toplamı ise 1.3 milyar dolar civarında. Mutabakat zaptı sektörümüz için umut oldu."