7,7 ve 7,6'lık çifte Maraş depremlerinin yol açtığı yıkım Amerikalıları teyakkuza geçirdi. Türkiye'deki fay hattı özelliklerinin Kaliforniya eyaletindeki ünlü San Andreas fayına çok benzediğine dikkat çeken New York Times gazetesi, "Bilim adamları gelecekte batı kıyısındaki depremlerin potansiyel gücü ve yerine ilişkin ipuçlarına bakarak felaketi haber veriyor" şeklinde yazdı.
Türkiye ve Suriye'yi derinden etkileyen Maraş depremlerinin Amerikalı uzmanlarca dikkatli biçimde incelenmekte olduğunu yazan New York Times, ilk depremden saatler sonra hemen hemen aynı büyüklükte başka bir deprem daha gerçekleştiğine dikkat çekerek benzer senaryonun Kaliforniya için de geçerli olabileceğine vurgu yaptı. Haberde şu ifadelere yer verildi:
TÜRKİYE'YE BAKARAK DAHA İYİ ANLAYABİLİRİZ
Türkiye ve ABD'deki deprem bölgeleri bir uzun ve büyük fay ile çok sayıda daha küçük, ikincil fay konusunda ortak noktalara sahip. Bilim insanları, 6 Şubat'ta meydana gelen ilk 7,8'lik depremin ilkinden birkaç saat sonra ikincil bir fay üzerinde alışılmadık derecede güçlü bir deprem de dahil olmak üzere bir dizi artçı şok gerçeğine şahit oldu. Bu, Kaliforniya'da gelecekteki depremlerin potansiyel gücünü ve yerini daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir.
Bilim adamı Ross Stein, 'Türkiye depremlerinden çok şey öğreneceğimize şüphe yok' diyor. Kaliforniya'nın yakın tarihinde, Türkiye'de ilk deprem kadar güçlü yalnızca iki deprem oldu: 1906'da 7,9 büyüklüğündeki San Fransisco depremi ve Los Angeles doğusunda benzer bir büyüklüğe sahip olan 1857 tarihli Fort Tejon depremi.
Her iki deprem de Kaliforniya'yı kuzeyden güneye geçen 800 mil (1300 km) uzunluğundaki San Andreas fayında meydana geldi. Yer bilimciler önümüzdeki 30 yıl içerisinde Los Angeles bölgesinde 7,5 büyüklüğünde bir deprem olma ihtimalinin yüzde 30, San Francisco körfezinde ise yüzde 20 olduğunu tahmin ediyor.
İKİNCİ DEPREM KALİFORNİYA'DA YAŞANIR MI?
1906 depreminden sonra San Fransisco
Türkiye'deki depremlerde Suriye ile birlikte 50 bin kişi öldü ve yüzbinlerce kişi hayatını kaybetti. Bu deprem, kökeni ve yapısı bakımından San Andreas'a benzeyen ancak sadece yarısı kadar uzun olan Doğu Anadolu Fayı üzerinde meydana geldi. Aynı zamanda İstanbul'un yakınından geçen benzer bir başka Türk fayı olan Kuzey Anadolu'dan çok daha kısa. Doğu Anadolu Fayı, Kaliforniya ve Kuzey Anadolu faylarından daha yavaş enerji biriktiriyor.
Dr. Ross Stein, Maraş'taki ikinci depreme bakarak benzer bir durumun Kaliforniya fayında yaşanıp yaşanmayacağını araştırıyor. Geçmişteki Kaliforniya depremleri kapsamlı şekilde incelenmiş olsa da modern teknoloji, yer tabanlı sismik sensörler, uydu kaynaklı radar ve diğer enstrümanlar Türkiye depremlerinin ayrıntılı ve gerçek zamanlı analiz edilmesine olanak sağlıyor.
KIRILMAYA HAZIR BAŞKA FAYI TETİKLERSE...
Doğu ve Kuzey Anadolu ile San Andreas, dünyanın büyük kabuk plakalarından birinin yavaşça diğerini geçtiği sınırda oluşan gerilmelerin ürünleri olan transform faylarıdır. Ancak her durumda, tek bir faydan ziyade, aslında birçok farklı yöne doğru yönelmiş daha kısa faylarla delik deşik olmuş fay bölgeleridir.
Son büyük depremin 1857'de olduğu San Andreas'ın güney kesimi, Mojave Çölü boyunca San Andreas'a bir açıyla uzanan Garlock ve San Jacinto da dahil olmak üzere nispeten uzun birçok ikincil fay içerir. Salton Denizi'ndeki fay San Andreas'a paraleldir.
Cornell Üniversitesi'nden Prof. Judith Hubbard, San Andreas'taki olası bir deprem kırılmaya hazır başka bir fayı tetiklerse beklenenden çok daha büyük bir fay parçalanmasına şahit olunabileceğini söylüyor.
Türkiye'deki son depremlerin yeryüzünde oluşturduğu etki ve fay kırığının yüzeye yansıması uydu görüntülerine böyle yansıdı.
