Türkiye, üretim ortağı olduğu F35 projesine 937 parça üreterek katkı sunuyordu. Ambargo kararıyla birlikte Türk firmalar tedarik zincirinden çıkarılacak. Peki hangi firma F35 için ne üretiyordu? İşte yanıtı...
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), dün yaptığı açıklamada Türkiye'nin F35 ortak üretim projesinden çıkarıldığını duyurdu. Pentagon'un açıklamasında, Türkiye'nin 9 milyar dolarlık bir kaybı olacağı belirtildi. 937 parçayla projeye katlı sunan Türk savunma sanayii, artık enerjisini Milli Muharip Uçak (TFX) için harcayacak.
Peki bu ambargodan hangi firmalar, nasıl etkilenecek?
F35 ÜRETİMİNDE YER ALAN TÜRK FİRMALARDAN BAZILARI
2004 yılından bu yana programa destek veren Alp Havacılık, F35 uçak gövdesi yapısal parçaları ve asambleleri, iniş takımı bileşenleri ve motor için titanyum entegre kanat rotorları üretiyor.
F35 Elektro Optik Hedef Sistemi’nin parçası olan gelişmiş optik bileşenler için üretim yaklaşımları geliştiren ve F35 CNI Aviyonik Elektronik Arabirim Kontrol Cihazı üzerinde Northrop Grumman ile birlikte çalışan ASELSAN ayrıca tam ölçekli üretim faaliyetleri yürütüyor.
AYESAŞ şu anda iki temel F35 bileşeni olan füze uzaktan kumanda arabirimi ve panoramik kabin ekranının elektronik kartlarının tek tedarikçisi.
F35 Elektrik Kabloları ve Ara Bağlantı Sistemi’nin (EWIS) yüzde 40’ını üretmekte olan FOKKER ELMO, ayrıca tüm merkezi bölüm kablo sistemleriyle TAI'yi destekliyor. FOKKER ELMO ayrıca motor için, büyük bir kısmı İzmir’deki tesislerinde üretilen EWIS geliştiri2005 yılından bu yana F35 eğitim sistemlerini destekleyen HAVELSAN, gelecekte Türk F35 Entegre Pilot ve Bakım Eğitim Merkezi (ITC) ve Türkiye’deki ilgili eğitim sistemlerinin geliştirilmesi için öncü bir rol üstlenmekte.
Kale Havacılık, TAI ile birlikte F35 uçak gövdesi yapısal parçalarını ve düzeneklerini üretiyor. Üç uçak tipinin de iniş takımı kilit asambleleri için Heroux Devtek’i tek tedarikçi olarak destekleyen Kale Havacılık ayrıca, motor donanımlarının üretimi amacıyla İzmir’de Pratt&Whitney ile bir ortak girişim oluşturdu.
2004 yılından bu yana F35 Programı'nı destekleyen MIKES, British Aerospace Engineering (BAE) ve Northrop Grumman için F35 uçak bileşenleri ve asambleleri sağlıyor.
ROKETSAN ve TUBITAKSAGE birlikte, F35'te dahili olarak kullanılacak hassas güdümlü Standoff Füzesi'nin (SOM) geliştirme, entegrasyon ve üretimini yürütüyor.
2008 yılından beri F35 Programı’nı stratejik olarak destekleyen ve tüm F35 uçaklarında kullanılan donanımları sağlayan TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii), Northrup Grumman ile birlikte uçak orta gövdesi üretim ve montajı, kompozit dış kaplama ve silah bölmesi kapakları ile fiber kompozit hava girişi kanallarının üretimini yürütüyor.
Havadan Yere Pilonlar ve adaptörler dahil F35'in Alternatif Görev Ekipmanları’nın (AME) yaklaşık yüzde 50’sini üreten TUSAŞ, Pratt and Whitney ile imzaladığı stratejik anlaşma doğrultusunda FACO ve MRO&U için ülke ve bölgede lider konumu hedefliyor.
PROJEDE AKSAMA 2 YILI BULABİLİR
Türkiye'nin imalatçılar arasından geri çekilmesi durumunda, F35 üretiminin en az bir yıl, en fazla da iki yıla kadar aksayabileceği ifade ediliyor. Bu konuda ABD diğer ortaklar arasında paylaşım konusunda sürekli yedekli olarak ilerliyor. İsrail ise kısa sürede eksik parçaları tedarik edebileceğini iddia ediyor.yor.
