Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın konuşması Türkiye aleyhine gibi değerlendirildi. Türkiye’nin Suriye’den çekilmesi talebi öne çıkarıldı… Ancak konuşmada Esad, ‘Türkiye ile görüşmek için Türk askerinin çekilmesi şartı’nın olmadığını söylüyor. Önceliğin terör olduğu vurgusunu yapıyor.

Konuşmayı ve kamuoyuna yansımasını değerlendiren Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe, iki liderin masaya oturması gerektiğini, liderler dışında yapılan görüşme ve açıklamaların kurulması planlanan masayı bozmaya neden olduğunu söyledi.

Esad, Suriye Meclisi’nin dördüncü yasama oturumunun açılışında konuştu. Buradaki konuşmasında Türkiye’ye şart koşmak yerine ülkelerin haklarına dikkat çekti. Suriye resmi ajansında yayınlanan konuşmanın ilgili kısmında şu ifadeleri kullandı:

“İlişkilerin normale dönmesi için samimi istek, öncelikle bu ilişkiyi bozan nedenlerin ortadan kaldırılmasını gerektirir. Bu da mevcut duruma yol açan politikaların geri alınmasını gerektiriyor ve bunlar bir koşul değil, sürecin başarısı için gereklilikler. Bu gereklilikler pek çok önemli unsuru bünyesinde barındırmaktadır, ancak bunların en başında devletlerin hakları gelmektedir. Ülke olarak hiçbir hakkımızdan hiçbir koşulda vazgeçmeyeceğiz. Haklarımızdan vazgeçmeyeceğiz ve başkalarının da haklarından vazgeçmesini talep etmeyeceğiz. Bu da bir mantıktır.

‘ÇEKİLME ŞARTIMIZ YOK’

“Dolayısıyla bazı Türk yetkililerin zaman zaman ‘Suriye, Türkiye çekilmezse görüşmeyiz diyor’ demesi doğru değil. Bu gerçeklikten uzaktır. Bu konu üzerinde sistematik ve gerçekçi bir şekilde çalışıyoruz. Önemli olan hedeflerimizin net olması ve bu hedeflere doğru nasıl ilerleyeceğimizi bilmemizdir. Atılacak adımlar ne olursa olsun bunların temeli egemenlik olacak, sınırları egemenlik olacak, ölçütü de egemenlik olacaktır.”

TERÖR SORUNU

Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe, konuşmayı değerlendirdi. Gökçe, bölgede terör sorunu olduğuna önceliğin de bu olması gerektiğine dikkat çekti:

“Bölgede bir terör sorunu var. Bunu tespit etmek lazım. Sorun Türk ordusunun orda olması değil. Türk ordusu neden orada, terör sorunu var. Hem Türkiye hem de Suriye’yi tehdit ediyor. Toprak bütünlüğünü tehdit eden bir sorun… Öncelik bu olmalı, terör örgütlerinin bölgeden çıkarılması. İki tarafın birlikte hareket etmesi lazım.”

PKK’LILAR ABD TARAFINDAN KULLANILIYOR

İsrail’in yayılmacı politikası ve PKK’nın faaliyetlerine vurgu yapan Gökçe, şöyle sürdürdü:

“İkinci sorun İsrail’in genişleme çabası ve bu çabadaki yayılmacı politikasında bölgedeki terör örgütlerinin kullanılabilir olması. İsrail’in Hizbullah ile çatışması bir kara harekatına dönüşürse İsrail başarısız olur. Bu durumda da ABD terör örgütü PKK’yı İsrail lehine kullandıracaktır. Hatta Hizbullah’ın geri cephesinden bazı askeri operasyonları dahi PKK’ya yaptıracaktır. Bunun izi var. Geçen ay Irak’ta bir ABD üssü vurulunca, 700 PKK’lı bölgeye sevk edilmişti. Bu ne anlama geliyor, PKK’lılar ABD tarafından bölgede kullanılıyor.”

MASAYI ENGELLEMEYE ÇALIŞANLAR

“Bir diğer sorun ise muhaliflerle Esad arasında ilişkinin nasıl düzelecek olması.” diyen Gökçe,
Türkiye ve Suriye arasındaki temel iki sorunun muhalifler ve mültecilerin geri dönmek istememesi olduğunu kaydetti.

İki ülkenin masaya oturmasını istemeyenlerin olduğunu anlatan Gökçe, “Esas sorun temelde Suriye ve Türkiye’nin masaya oturmasını istemeyenlerin izlediği politika. Bununla ilgili olarak çeşitli haberler yayıyorlar. Bir şekilde bu masanın kurulmasını engelleme çabasındalar. Bu da her iki ülkenin karar verici organlarını etkileyebilecek, onların yakınlarında etraflarında kişiler olabilir. Hem Esad hem de sayın cumhurbaşkanının…” değerlendirmesinde bulundu.

GERİ ÇEKİLME

Esad’ın ‘geri çekilme ve terörün ortadan kalkması ortak çıkar’ vurgusunun önemli olduğunu söyleyen Gökçe, şöyle sürdürdü:

“Geri çekilme Esad için ortak çıkar doğru, Türkiye zaten toprak bütünlüğünü kabul ediyor. İkinci vurgu ‘terörün ortadan kalkması’ her iki ülke için de geçerli bir durum. Bölgenin güvenli hale getirilmesi gerek, Esad ile sorunların çözülmesi halinde tabi… Tarafların oraya dönmesi Türkiye lehine.”

LİDERLER İSTEKLİ ANCAK

Liderlere açıklamaların görüşmelerin nasıl aktarıldığına ilişkin soru işaretleri olduğuna dikkat çeken Gökçe, “Liderlerin masaya oturması şart. Alt kademelerin açıklamaları, yapılan görüşmeler, tutanakların aktarılıp aktarılmadığı, bunların liderlere yansıması… Liderler niyetli istekli ancak süreci uzatacak açıklamalar yapılıyor.” Bunun Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in ‘önce anayasa sonra seçim yapsın’ şeklindeki açıklamasıyla örneklendiren Gökçe, şöyle devam etti:

“Bu açıklama oldukça sıkıntılı bir yaklaşımı gösteriyor. Böyle bir durumda karşı tarafı da geri çekilir. Ya da siz onların geri çekilin açıklamasına bu şekilde bir açıklama yaparsanız, bu işi daha çok germeye yönelik olur. Tarafları çözümsüzlüğe götürmek olur.”