Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeni sistemin ikinci yılında yaptığı değerlendirme konuşmasında, "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, 200 yılı bulan demokrasi arayışlarımızda doğrudan milletin iradesiyle hayata geçirilen tek yönetim reformudur. Demokrasinin özüne uygun bu reformun sahibi milletimizin ta kendisidir." dedi. Erdoğan, son 2 yılda yapılan tüm hizmetleri tek tek sıralayarak, "64 kararname ve 2 bin 755 karar ile milletimize kesintisiz hizmet sunduk." ifadelerini kullandı.

 Erdoğan'ın açıklamalarından satır başları;

15 Temmuz sonrası milletimiz tarafından kurulan Cumhur İttifakı süreci hızlandırmıştır. MHP Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli ile tüm MHP'li kardeşlerimize teşekkür ediyorum. 15 Temmuz gecesi milletimiz dünya demokrasi tarihine geçmiştir. Yaşadığımız toprakları vatan haline getiren, özellikle 15 Temmuz şehitlerimize Allah'tan rahmet diliyorum. Terörle mücadele ve beka harekatlarımızda hayatlarını kaybeden şehitlerimizin de ayrı bir yeri vardır. Tüm dostlarımızla bu mücadeleyi sürdürmeye kararlıyız.

Dünyanın siyasi ve ekonomik geriliminden iç çatışmalara ve koronavirüs belasıyla pek çok alanda yalpaladığı dönemde Türkiye ayakta kalarak farkını ortaya koymuştur. Cumhurbaşkanı olarak, bakanlıklarımızı en üst seviyede koordine ederek, bu süreçte Türkiye'nin örnek gösterilen bir ülke haline getirdik. Hedeflerimize doğru kararlılıkla yürüyoruz. Ülkesinin yanında yer alan herkesten Allah razı olsun.

REFORMUN SAHİBİ MİLLETİMİZİN KENDİSİDİR
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, 200 yılı bulan demokrasi arayışımızda milletimiz tarafından hayata geçirilen tek yönetim reformudur. Cumhuriyetin özüne uygun bu yönetim sisteminin sahibi milletimizin kendisidir. 24 Haziran seçimlerinde şahsımız yeni sistemin ilk cumhurbaşkanlığına layık gören milletimin her bir ferdine şükranlarımı sunuyorum.

AYASOFYA MESAJI
Ülkeyi imar ederek milletin kalbini kazanmak olduğunu hiç aklımızdan çıkarmadık. Ayasofya'yı yeniden Fatih'in vakfiyesine uygun olarak müzeden camiye dönüştürme kararımız da bu anlayışın ürünüdür.

Yasamayürütme ve yargı arasındaki farkları netleştirdik. Türkiye yeni sistemle birlikte bölgesel ve küresel krizlere karşı daha kapsamlı refleksler verme imkanına kavuştu. Doğu Akdeniz'de koronavirüse kadar bunun etkilerini görüyoruz. Eksiklikler, aksaklıklar yok mu var. Yeni sistemin verdiği imkanlar bunları hızla düzenliyoruz. Her değişimde olduğu gibi bunun da oturması zaman alacaktır. Alışkanlıkların değişmesinin kolay olmadığını biliyoruz, biz yaşıyoruz bunu.

HAKKIMIZI SÖKE SÖKE ALMAYA DEVAM EDECEĞİZ
Türkiye sınır güvenliği için yürüttüğü harekatlarda, attığım tüm adımlarda ve ülke içinde aldığı kararlarda milli egemenlik haklarını kullanmaktadır. Kimsenin hakkına göz dikmeyen ancak kendi hakkını da söke söke alan bir ülke olmaya devam edeceğiz. Gerek ülkemizin içinde, gerek dışında ister Irak'ın kuzeyinde, Suriye'nin kuzeyinde, Libya'da, Azeri kardeşlerimize karşı Ermenistan'ın yaptığı saldırılarda hiçbir zaman mazlumları yalnız bırakmadık, bırakmayacağız.

Adaleti, hakkı, güvenliği, hukuku, huzuru, refahı hayata geçirerek farkımızı ortaya koyacağız. Kimsenin toprağında, doğal kaynaklarında gözümüz olmadığını ispatladık. Biz inancımız ve tarihimizin gösterdiği istikametten şaşmayacağız. Kirli pazarlıklara, halka ve Hakka sırt dönmeyeceği açıktır. Bundan sonra aynı ilkeli, onurlu duruşumuzu sürdüreceğiz.

REFORM, İCRAAT, DEĞİŞİM
Yönetim sistemi, her türlü değişikliğin süratle yapılmasını sağlayan dinamik bir sistemdir. Daha iyisini, daha güzelini bulduğumuzda her türlü değişime açığız. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile pek çok yapısal değişimi hayata geçirdik. Reform, icraat ve değişim temelli anlayışla yolumuza devam edeceğiz. Yeni yönetim mimarimizin tepesinde Cumhurbaşkanı, doğrudan sorumlu bakanlıklar, başkanlıklar, ofisler bulunuyor. Bunların hepsi aynı hedefe yönelik ahenk içinde çalışan yapılardır.

Kabinemizi kurduktan sonra ilk 100 günlük planımızı, 2. 100 günlük eylem planımızı paylaştık. Cumhurbaşkanı olarak, devleti temsil etmenin yanında milletin doğrudan hesap sorma hakkının olduğu yönetimin sorumlusuyuz. Bu görevimizde 2. yılımızı tamamladık. Sistemle, devletin düzenleme yapma fonksiyonunda aksama yaşanmamıştır. Mahalli idareler seçimleri ve salgın gibi iki önemli hadiseye rağmen yürütmenin çalışmalarında aksamaya meydan vermedik.

Son 2 yılda 64 kararname ve 2 bin 755 karar ile kesintisiz hizmet sunduk. 9 Temmuz 2018'den bu yana yurt içinde 78 ilimize 114 seyahat gerçekleştirerek milletimizle kucaklaştık. Bölgesel ve küresel sorunların çözümünde Türkiye, her liderin görüşüne başvurduğu ülke haline gelmiştir.

DİJİTALLEŞME ARTTI
Covid19 sürecinde dijitalleşmenin önemi ortaya çıkmıştır. Kamu hizmetlerinin hızlı verilebilmesini sağladık. Bu kapsamda 27 bin olan kamu hizmeti sayısını 8 bin 97'ye, vatandaştan istenen belge sayısını 42 binden 833'e düşürdük. Resmi yazışma işlem süreleri gelende yüzde 71, gidende yüzde 32 azalma gösterdi. Tüm bu çalışmalar neticesinde BM'de ülkemiz 193 ülke arasında 22'nci sıraya yükseldi.

EKONOMİ ALANINDAKİ ADIMLAR
Yatırımlarda 2018 ve 2019 yıllarında 2,3 trilyon tutarına ulaştık. Salgın dönemi dahil 180 günlük icraat programlarında 2 bin 384 eylemin yüzde 93'ünü tamamladık. 20192023 dönemini kapsayan temel politika belgemizi açıkladık. Yüksek teknoloji üreten firmalarımıza yönelik risk sermayesi fonu oluşturduk. Lojistik merkezleri ve kombine yük taşımacılığında büyük ilerleme sağladık. Küresel yenilik endeksinde ülkemizi üst sıralara taşıyacak yol haritamızı da hazırladık.

KÜLTÜR ALANINDAKİ GELİŞMELER
İstanbul'un cumhuriyet dönemi sembollerinden olacağına inandığımız Büyük Çamlıca Camisi'ni 2019'da ibadete açtık. Ülkemizin en büyük kültür kurumu olan Millet Kütüphanemizi 2020'de milletimizin hizmetine sunduk. Hizmet binalarımız yanında camimiz, kültür ve kongre merkezimiz ile Külliyemizin medeniyetimize layık olduğuna inanıyoruz. Şimdi Rami Kışlasını millet kütüphanesini gerçekleştiriyoruz. 38 millet kıraathanesini hizmete aldık. Vatandaşlarımız coğrafi bilgi platformu ile mülkü ve çevresini inceleyebilecek ve afetlerde gerçek zamanlı bilgiye ulaşabilecektir. Bu sistem tarihi özelliklerden toprak özelliklerine kadar pek çok alanı takip etme imkanı verecek.

İktidarı devraldığımız günden bu yana her alanda ülkemizi kalkındırarak gücüne güç kattık.

Son iki ayda attığımız adımları paylaşıyorum:

EĞİTİM
Son iki yılda ilk ve orta öğretimde 2 bin 805 okul inşa ettik. 17 bilim ve sanat merkezi, 1913 laboratuvar, dijital kütüphaneler açtık. 2018 yılında öğretmenin eline aylık 4 bin 153 lira geçerken bu rakam yüzde 25'lik artışla 5 bin 177 liraya ulaşmıştır. Daha önce 2+2 olmak üzere 6 yıl zorunlu hizmet süresiyle çalışan öğretmelerimizin statü yılını 3+1 ile 4 yıla indirdik. Anaokulu sayısını son 1 yılda yüzde 94 oranında artırdık. 195 uygulama okulunu da tamamladık. Ülkemizin rekabet gücü savunma sanayisine yönelik ara eleman yetiştirmek için savunma sanayi lisesi açtık. Patent, tasarım, faydalı model odaklı eğitimin kapılarını araladık. Turizm sektörü için 11 yeni meslek lisesini hizmete sunduk. İlk okuldan başlayarak 6 bin 507 tasarım beceri atölyesini kurduk. Salgın döneminde EBA'yı hızla hayata geçirdik. 3,1 milyar tıklanma ile Türkiye'de en çok ziyaret edilen 10'uncu internet sitesi oldu. Mesleki eğitim kurumlarımızın koronavirüs döneminde ülkemize iki katkısı oldu. Maske, dezenfektan, önlük ve tulum gibi malzemelerin üretiminde bu kurumlarımız görev aldı. Altyapısı güçlü illerimizde bulunan mesleki ve teknik anadolu liselerimizin kapasitelerini güçlendirdik. Vefa projemizde bin 836 personelimiz görev aldı. 65 yaş ve üzerindeki vatandaşlarımızın temel ihtiyaçları için eğitim ordumuz da görev aldı. Türkiye Maarif Vakfı yurt dışında en önemli temsilci haline gelmiştir. 332 eğitim kurumu, 42 yurt ile eğitim faaliyetlerini sürdürüyor. 405'i kendi vatandaşımız olmak üzere 7 bin 337 personel istihdam ediliyor. 42 ülkede devralma ve yeni okul açma çalışmaları devam ediyor.

GENÇLİK VE SPOR
Gençlerimizi destekleyen politikaları hayata geçiriyoruz. 4.5 milyar lira ile 979 yatırımı tamamladık. Son iki yılda bu merkezlerde 5,5 milyonu aşkın gencimizin iştirak ettiği faaliyetler gerçekleşti. Yüksek öğrenim yurtlarımızın sayısını 795'e, kapasitesini 707 bine çıkardık. Yurtlarımız otel konforuyla donattık. 117 yüksek öğrenim yurdunu hizmete aldık.




Yüksek öğrenim harcını kaldırırken, 45 lira olan burs miktarını 550 liraya yükselttik. 39 stadyum inşasında 26'ya ulaştık. Son 2 yılda lisanslı sporcu sayısı yüzde 21, spor kulübü sayısındaki artış yüzde 16 olarak gerçekleşti. Tüm yaş gruplarında milli sporcularımız katıldıkları uluslararası mücadelelerde 15 bin madalya kazandı. Bu dönemde 74 yeni gençlik ve spor tesisini de hizmete aldık.


SAĞLIK
Milletimize verdiğimiz hizmet standardını dünyanın çok üzerine çıkardık. 10 yeni şehir hastanemizi hizmete soktuk. Sağlık çalışanı sayımız 1,1 milyonu geçti. MR sayımız 909 adede, tomografi sayımız 1213 adede, diyaliz sayımız 18 bine yükseldi. 112 Acil sayımız 2 bin 985 adede, ambulans sayısını 5 bin 437 adede yükselttik.




Evde sağlık hizmetlerinde 1,6 milyon vatandaşımız faydalanıyor. Koronavirüs ile mücadele için Yeşilköy Murat Dilmener ve Sancaktepe Feriha Öz acil durum hastanelerini de devreye soktuk. 8 sınır kapımızda sahra hastanesi kurduk. Geçici olarak yurtdışında bulunan 90 binden fazla vatandaşımızı ülkemize getirdik.

ADALET
Milletimizin hak ve hukuk arayışına cevap verecek pek çok reformu hayata geçirdik. Hakim, savcı ve personel sayısını yüzde 177 oranında artırdık. Adalet hizmetlerinde görevli 24 bin 64 yeni personel alımı yaptık. 18 yılda ilk derece mahkeme sayısını artırarak mahkemelerin yükünü azalttık. İstinaf mahkemelerini 15'e çıkardık.





İstinaf mahkemelerini güçlendirerek yüksek mahkemelerin iş yükünü azalttık. 269 adalet hizmet binasının 38'ni son iki yılda inşa ettik. İş uyuşmazlıklarında arabuluculuğu zorunlu hale getirdik. Dosyaların yüzde 63'ü başarıyla sonuçlandı. Hakim ve savcı adaylığı mülakat kurulu sayısını 5'ten 7'ye çıkardık. İnfaz düzenlemesiyle yeni bir sisteme geçtik. 15 yıl kıdemi bulunan avukatların yeşil pasaport alabilmesini biz sağladık. Çoklu baroyu da içeren pek çok haklarını hukuki güvence altına alan düzenlemeyi de hayata geçirdik.

FETÖ VE PKK'YA AĞIR DARBE
Ülkemizi sınırlarımızın içinden ve dışından gelecek her türlü tehdide karşı korumak, devlet olmamızın en baştaki şartıdır. İçişlerinde son iki yılda tarihi başarılar elde ettik. Bölücü terör örgütü PKK'ya yönelik 224 bini kırsalda 10 binden fazla şehirlerde olmak üzere operasyonlar yaptık. 950'si ölü, 732'si yaralı veya sağ 2 bin 354 teröristi etkisiz hale getirdik. 530 teröristi ikna yoluyla kurtardık. Son 1,5 yılda PKK'nın 400'e yakın eylemini engelledik. En büyük ihanetlerden birinin faili FETÖ'ye yönelik 17 bin operasyon gerçekleştirdik. FETÖ'nün bürokrasiden iş dünyasına kadar yapılmasını yıktık. DEAŞ ve El Kaide'ye yönelik yurt içinde 2 binden fazla operasyon gerçekleştirdik, 5 eylemi engelledik. Uyuşturucu ile mücadelede son 2 yılda 364 bin operasyon yürüttük. Uyuşturucu tüccarlarına göz açtırmamakta kararlıyız. Düzensiz göçle mücadelede geri göndermede merkezlerini 28'e çıkardık. Terörden arındırdığımız bölgelere gönüllü dönen Suriyeli sayısı 402 bini aştı. Milli savunmada gece gündüz çalışan ordumuzu güçlendirdik. Güney sınırımızda oluşturulmaya çalışılan terör koridoruna darbe indirdik. Terör tehdidini önemli ölçüde bertaraf ettik. Libya'da meşru yönetime destek veriyoruz. Son zamanlardaki bazı gelişmeleri yakından takip ediyoruz ve kimse heveslenmesin ona da prim vermeyeceğiz. Kahraman ordumuz dünyanın pek çok yerinde görev yapmaktadır. FETÖ'den temizlenen ordumuz tarihi bir mücadele yürütüyor.

SAVUNMA SANAYİ
Dışa bağımlılığı yüzde 30'lara düşürdük. 60 milyar dolar bütçeli 700 projeyi yürütüyoruz. Firma sayımız 56'dan bin 500'e çıktı. Türkiye 18 yıl önce 248 milyon dolar olan ihracat yaparken, bu rakam 3 milyar doları geçti. Son 2 yılda Akıncı İHA ve Aksungur İHA, Gölbey ilk uçuşlarını gerçekleştirdi. Milli İHA motorumuz Anka ile yaptı. SürüİHA projesini başlattık. Güvenlik birimlerimize 21 Atak helikopteri teslimatı yapıldı. 15 AnkaİHA, 58 adet Bayraktar İHA, 258 kamikaze mini İHA teslim edildi. Sungur Hava Savunma sistemi envantere girmeye hazır hale geldi. HisarA envantere girme aşamasındadır. Korkut projesinde ilk sistemler envantere girdi. Bu kapsamda 4 komuta kontrol aracı ile 13 adet silah sistemi aracı ordumuza teslim edildi. Bora füzelerinin teslimatı da devam ediyor. Ülkemizin en önde olduğu alanlarda zırhlı araçlardan bin 800'ü teslim edildi. Amfibi Anadolu denize indirildi. Artık bizim de yarım da olsa uçak gemimiz var. MilGem korvetlerinin 3. ve 4.'sü Deniz Kuvvetleri'ne teslim edildi. İlk denizaltımız Piri Reis havuze çekildi. 10 bin tonluk kaldırma kapasiteli yüzer havuzumuz teslim edildi. F16 uçaklarımıza milli dostdüşman tanıma sistemi entegre edildi. Ulak bin yerde kuruldu.

ULAŞTIRMA
Ulaştırmada; Cumhuriyet tarihinin en büyük altyapı yatırımlarını hayata geçirmeye devam ettik. Bu çerçevede, ilk etabı yılda 90 milyon yolcuya hizmet verecek İstanbul Havalimanı'nı devreye aldık. Havalimanımızın tüm etapları hizmete girdiğinde yolcu kapasitesi 200 milyona kadar ulaşabilecek. İstanbul Havalimanı, 225 bin kişilik istihdam ve 250'si dış hatlar olmak üzere 300'den fazla uçuş hattıyla, açılır açılmaz ülkemizin gurur abidelerinden biri haline geldi.

Yolculuk süresini 2 saate düşürecek Sivas hattının test sürüşleri devam ediyor. İlk kesimini yıl sonunda hizmete sunmayı planlıyoruz

Salgın dönemine rağmen, açıldığı günden bugüne kadar iç ve dış hatlarda toplamda 65 milyon yolcu trafiği gerçekleştirildi. Ülkemize kazandırdığımız 30 havalimanına ilaveten RizeArtvin, Yozgat ve BayburtGümüşhane havalimanlarının inşası sürüyor. Yıllık 25 milyon ton yük işleme kapasitesine sahip Filyos Limanının altyapı inşaatını bu yılı sonuna kadar tamamlıyoruz.

Kanal İstanbul'un etüt proje çalışmalarını bitirdik. Bu kanalın inşası için ihtiyaç duyulan mevzuat çalışmaları, ilgili tüm kurum ve kuruluşlarımızın katılımıyla yürütülüyor. İstanbul trafiği için çok büyük öneme sahip GebzeHalkalı raylı sistem hattını hizmete aldık. Marmaray'ı da içinde bulunduran bu hat üzerinde, hem metro ve yüksek hızlı tren, hem de yük treni hatları birbirine entegre şekilde çalışıyor. Yük trenleri artık Pekin'den Londra'ya kadar kesintisiz gitmeye başladı.

GayrettepeHavalimanı Metro Projesi'nde tünellerin delme işlemini bitirdik. Uzunluğu 37,5 kilometreyi bulacak bu hatta 9 istasyon arasında önce tam otomatik, ardından sürücüsüz trenler, saatte 120 kilometrelik hızla hizmet sunacak. Halkalıİstanbul Havalimanı raylı sistem bağlantısı kesimindeki çalışmalar da hızla sürüyor. Kuzey Marmara Otoyolunu bölüm bölüm hizmete açıyoruz. Bağlantı yollarıyla birlikte toplam 398 kilometre uzunluğundaki Kuzey Marmara Otoyolu'nun kalan kısımlarını da yıl sonuna kadar tamamlıyoruz.

Son iki yılda hizmete sunduğumuz İstanbulİzmir Otoyoluyla iki şehrimiz arasındaki mesafeyi 3,5 saate indirdik. MenemenAliağaÇandarlı Otoyolu'nu tamamlayarak milletimizin istifadesine sunduk.

HIZLI TREN PROJELERİ
Marmara'yı çepeçevre saracak otoyolun önemli bir geçiş noktası olan 1915 Çanakkale Köprüsünün temelini 18 Mart 2018 tarihinde attık, yapımını süratle sürdürüyoruz. Önemli bir ulaşım güzergahı üzerinde yer alan Gümüşhane çevre yolları ile 16,8 kilometre uzunluğunda 9 adet tüneli hizmete açtık. Geçtiğimiz haftalarda 450 metre uzunluğu ve 165 metre yüksekliğiyle Türkiye'nin en yükseği olan Botan Çayı üzerindeki Beğendik Köprüsü'nü hizmete açtık. Avrupa ülkeleriyle yüksek standartlı demir yolu bağlantısını sağlayacak HalkalıKapıkule Demiryolu Hattının ÇerkezköyKapıkule kesimiyle ilgili yapım sözleşmesi imzalandı. Proje tamamlandığında 229 kilometrelik uzunluğa sahip bu demiryolunda, saatte 200 kilometrelik hızla seyahat edilebilecek.

Yatırım tutarı 10,5 milyar lira olan projenin bitmesiyle HalkalıKapıkule arası seyahat süresi 4 saatten 1 saat 20 dakikaya, yük taşıma süresi ise 6,5 saatten 2 saat 20 dakikaya düşecek. AnkaraEskişehir, Ankaraİstanbul, AnkaraKonya yüksek hızlı tren hatlarımıza, yolculuk süresini 2 saate düşürecek AnkaraSivas hattını da ilave ediyoruz. Test sürüşleri devam eden bu hattın ilk kesimini yıl sonunda kadar milletimizin istifadesine sunmayı planlıyoruz. Ayrıca Ankaraİzmir yüksek hızlı tren hattı ile Konya KaramanNiğde, MersinOsmaniyeGaziantep, BursaBilecik hızlı tren hatları başta olmak üzere, halen inşası süren 3 bin 500 kilometrelik raylı sistem projemiz var. Hedefimiz 5 yıl içerisinde toplamda 5 bin 500 kilometre yüksek hızlı ve hızlı tren hattına ulaşmaktır. Dünyanın en güzel ilk 4 tren rotasından biri olarak kabul edilen AnkaraKars arasındaki Turistik Doğu Ekspresini turizme açtık. Modernize edilmek için ulaşıma kapatılan SamsunSivas Demiryolunda da ticari deneme seferleri başladı. Dış ticarette talebin arttığı BaküTiflisKars Demiryolu hattına, ilave 3 bin 500 ton kapasite artışı sağlayacak Konteyner Aktarma Sistemi kurduk.

Raylı sistem araçlarının yerli imkânlarla üretilebilmesi için Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii Anonim Şirketini kurduk. Milli elektrikli trenin fabrika testlerini başlattık. Van Gölünde Ocak 2018'de faaliyete başlayan Sultan Alparslan Feribotu'nun ardından, İdrisi Bitlisi Feribotunu da tamamlayarak hizmete sunduk. Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi USOM'u hizmete sunduk.

TÜRKSAT 5A BU YILIN DÖRDÜNCÜ ÇEYREĞİNDE TÜRKSAT 5B 2021 YILININ İKİNCİ ÇEYREĞİNDE UZAYA GÖNDERİLECEK
Türkiye'nin uydu haberleşme alanındaki kapasitesini artırmak, yörünge haklarını korumak ve daha geniş kapsama alanlarına sahip olmak için başlattığımız üç yeni uydu projesinde sona yaklaşıyoruz. Aralık 2019'da ilk enerji beslemesi yapılarak üretimi tamamlanan Türksat 5A uydusunda son testler devam ediyor. Uydu, bu yılın üçüncü çeyreğinde yerde teslim alınacak ve dördüncü çeyrekte uzaya fırlatılacak. Haberleşme ve servis modülü entegrasyon faaliyetleri tamamlanan Türksat 5B uydusu ise 2021 yılının ikinci çeyreğinde uzaya gönderilecek. Ülkemizin haberleşme uydusu üretebilen 10 ülke arasında yer almasını sağlayacak yerli haberleşme uydusu Türksat 6A'yı ise 2022 yılında uzaya fırlatmayı planlıyoruz. İstanbul'un sembollerinden biri olacağına inandığım Çamlıca TelevizyonRadyo Kulesinin yapımı devam ediyor.

AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER
Aile, çalışma ve sosyal hizmetler; son iki yılda da en yoğun çalıştığımız, en çok icraatı gerçekleştirdiğimiz alanların başında geliyor. Sosyal yardımlarda kurumsal ve yapısal değişikliklere giderek, 2002 yılında 4 olan sosyal yardım programı sayısını 43'e çıkardık. İhtiyaç sahiplerine bütçeden ayrılan kaynağı da 2 milyar liradan 55 milyar liraya yükselttik. Son 18 yılda yaptığımız sosyal yardım tutarı toplam 356 milyar lirayı buldu. Salgın döneminde, sosyal koruma kalkanı çatısı altında vatandaşlarımıza 25,5 milyar lira nakit ödeme yaptık. Sadece kısa çalışma ödeneği kapsamında, çok büyük bir bölümü de salgın döneminde olmak üzere 3,7 milyon kişi için 14 milyar liranın üzerinde kaynak kullandık. Ücretsiz izne çıkartılan veya işini kaybeden 1,7 milyon vatandaşımıza yaptığımız ödeme tutarı da 2,8 milyar lirayı buldu. Son iki yılda 1 milyon 650 bin iş yeri ve 10 milyon 680 bin sigortalımız için 79,7 milyar lira tutarında destek verdik. Aktif iş gücü programlarımızla; son iki yılda toplam 980 bin kişi için 4,1 milyar liralık kaynak kullandık.

İşsizlik ödeneğinden son iki yılda; 1,8 milyon vatandaşımıza toplam 14,7 milyar lira tutarında ödeme yaptık. Ortalama 1,6 milyon işyeri için toplamda 19,7 milyar lira tutarında asgari ücret desteği verdik. 2019 yılında hayata geçirdiğimiz Sosyal Çalışma Programı kapsamında 20 bin 351 üniversite öğrencimizi ilk kez işgücü piyasasıyla tanıştırdık. Çalışanlarımızın haklarını koruma esasına dayanan gayretlerimizle, memur ve işçi sendikalaşma oranı yüzde 22 seviyesine yükseldi. Asgari Ücret Tespit Komisyonunda, yıllar sonra ilk defa geçtiğimiz yıl oy birliği ile asgari ücret kabul edildi. Asgari ücrette 20182020 yılları arasında yüzde 45 oranında artış sağladık. 2002 yılında 184 lira olan net asgari ücreti bugün itibariyle, 2 bin 324 liraya çıkartarak, reel asgari ücreti yüzde 134 artırmış olduk. Böylece, asgari ücretin satın alma gücü paritesine göre sıralamasında, Avrupa Birliği üye ve aday ülkeleri arasında 13'ncü sıradan 8'nci sıraya yükseldik. İstihdama katılım oranının son 15 yılda yüzde 45'ten yüzde 53 düzeyine yükselmesi, ülkemizdeki istihdam piyasasının canlılığına işaret ediyor.

EMEKLİLERE YAPILAN ÖDEMELER
Son iki yılda İŞKUR kanalıyla 2,5 milyonu aşkın vatandaşımızı işe yerleştirdik. Hükümetlerimiz döneminde istihdamı artırmak için 18 ayrı sigorta primi teşviki, desteği ve indirimi uygulayarak, çalışanlarımıza ve işverenlerimize 213 milyar lira devlet katkısı sağladık. Yürüttüğümüz etkin mücadeleyle kayıt dışı istihdamı 23 puan düşürdük. Kayıt dışı istihdamın 1 puan düşürülmesi, ülke ekonomisine yılda yaklaşık 3,7 milyar lira katkıda bulunuyor. Emeklilerimiz, hep olduğu gibi, son 2 yılda da en çok desteklediğimiz kesimlerin başında geliyor. Geçtiğimiz yılın Ocak ayında en düşük emekli aylığını 1.000 lira olarak belirledik. Bu yılın Nisan ayında bu tutarı 1.500 liraya yükselttik.

Emeklilerimize, 2018 yılında 1.000 lira bayram ikramiyesi ödemesine başladık. Bugüne kadar geride bıraktığımız 5 Ramazan ve Kurban Bayramında emeklilerimize toplam 53,2 milyar lira ikramiye ödemesi gerçekleştirdik. Muhtarlarımızın sigorta primleri 2017'den bu yana devlet tarafından ödeniyor. Geçtiğimiz yıl, muhtarlarımızın sosyal güvenliğe ilişkin tüm bildirimlerini elektronik ortama taşıdık. Son 2 yılda geri ödeme kapsamına alınan ilaç sayısı 1.015'dir. Sosyal Hizmet Merkezlerimizin sayısını, son iki yılda 46 ilaveyle 344'e çıkardık. Yine 60'ı son iki yılda olmak üzere toplam 240 Aile Destek Merkezi milletimizin hizmetine sunduk.

KADIN KOOPERATİFÇİLİĞİ ÇALIŞMA GRUBU
Aile Sosyal Destek Programımız ile 2020 Haziran ayı itibariyle 2 milyonun üzerinde hanede 5,2 milyon vatandaşımızla görüşme gerçekleştirdik. Aile Eğitim Programı ve Evlilik Öncesi Eğitim Programı eğitimleriyle son iki yılda toplam 1 milyon 132 bin kişiye ulaştık. Son iki yıldaki 8 ilaveyle toplamda 32'ye çıkan Sosyal Dayanışma Merkezlerimiz vasıtasıyla kadınlarımızı çok yönlü olarak destekliyoruz. Her alanda kadınlarımızın yanında olma anlayışıyla, 81 ilimizde "Kadın Kooperatifçiliği Çalışma Grubu" oluşturduk.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kadın milletvekillerimizin 2002 yılında yüzde 4,4 olan oranı, 2020 yılında yüzde 17.45'e yükseldi. Şiddete karşı "Sıfır Tolerans" ilkesiyle çalışıyoruz. Artık 81 ilimizin tamamında var olan Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerimizde, son iki yılda, 303 bini kadın, 21 bini erkek, 35 bini çocuk olmak üzere toplam 360 bin kişiye hizmet verilmiştir. Kadına yönelik şiddetle mücadele kapsamında son iki yılda 1 milyonun üzerinde kişiye eğitim ve seminerler verildi. Kadın Konukevi sayısını da 8'den 145'e çıkartarak, 320 bin 500 kişiye hizmet verebilir hale getirdik.

BİZ BİZE YETERİZ KAMPANYASI
"Biz Bize Yeteriz"
 kampanyamızla, vatandaşlarımızdan 2 milyar lirayı aşan bir destek sağlandı.

Son iki yılda, yaklaşık 3,9 milyon aileye 3,5 milyon ton ısınma amaçlı kömür yardımı yaptık. Başımızın tacı olan yaşlılarımıza yönelik hizmetlerin hem çeşidini artırıyor, hem kapsamını genişletiyoruz. Bu amaçla 2019 yılını Yaşlı Yılı ilan ettik. Ülkemizde, daha önce 63'ü kamuya, 22'si özel sektöre ait 85 huzurevinde 6 bin 732 yaşlıya hizmet verilebiliyordu. Son iki yılda açılan 8 huzureviyle birlikte bugün 179'u kamuya, 248'i özel sektöre ait toplam 427 huzurevinde 27 bini aşkın yaşlımız hizmet almaktadır.

Salgın süresince dünyadaki yaşlı bakım kuruluşlarında ölüm düzeyi yüzde 3080 arasında seyrederken, ülkemizde bu oran yüzde 4'te kaldı. Bir diğer önemli hizmetimiz olan engellilere yönelik Evde Bakım Uygulamasından 535 bin vatandaşımız yararlanıyor.

Son iki yılda engellilerin evde bakımı için 17 milyar lira ödeme yaptık. Engelli memur sayımızı, yaklaşık 10 katlık artışla 5 bin 777'den 57 bin 408'e yükselttik. Son iki yılda 3 bin 507 engellimiz, aday memur olarak kamuya yerleştirildi. Milletimizin 15 Temmuz şehitlerimizin yakınları ve gazilerimiz için verdiği yardımların etkin şekilde kullanımı amacıyla Türkiye Şehit Yakınları ve Gaziler Dayanışma Vakfını kurduk. Salgınla mücadele döneminde bu vakıf kaynaklarından, her ay şehit yakınlarımıza ve gazilerimize 1.000'er lira nakdi destek sağladık.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK
Çevre ve şehircilik; her dönemde en çok hizmet gerçekleştirdiğimiz alanlardan biridir. Bu kapsamda son iki yılda 23 millet bahçemizi vatandaşlarımızın hizmetine sunduk. Halen 72 ilimizde, 208 millet bahçesi için yaklaşık 45 milyon metrekare alanda çalışmalarımız sürüyor. Hedefimiz 2023'e kadar tüm illerimizde en az bir adet millet bahçesi yaparak, 81 milyon metrekareye ulaşmaktır. Afet riski altındaki yapı ve alanların dönüşümü, hayati önemde gördüğümüz çalışmalarımızdan biridir. Tehlike düzeyi yüksek alanlara öncelik vererek, 58 ilimizde, 259 adet "Riskli Alan" ile yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere 61 ilimizde "Rezerv Yapı Alanları" belirledik. Can güvenliği tehlikesi olduğunu belirlediğimiz 1 milyon 394 bin bağımsız birimde ikamet eden 5 milyon vatandaşımıza, dönüşüm çalışmaları için 14,7 milyar lira destek sağladık.

Ülkemiz genelinde 658 bin adet bağımsız bölüm, 'Riskli Yapı' statüsünde yenileniyor. Sanayi alanlarının taşınması ve dönüşümü için de son iki yılda projelendirdiğimiz 10 bin işyerinden 1.420 adedini tamamladık, 3 bin 422 adedinin yapımı sürüyor. Geçtiğimiz yıl 150 bin konutluk iki ayrı "Sosyal Konut Kampanyası" başlattık. Mart ayında düzenlendiğimiz ilk kampanyayla 67 ilde, 140 projede, 50 bin sosyal konutun kura çekimleri tamamlandı, hak sahipleri belirlendi. Bunlardan 45 bin konutun ihalesi yapıldı, 7 bin 679 konutun proje çalışmaları devam ediyor. Aralık 2019 tarihinde başlattığımız ikinci kampanyayla 81 ilde ve 100 bin konutun yapılmasını planladık. Bu kampanyanın ihale ve proje çalışması sürüyor.

Elazığ ve Malatya'da etkili olan 24 Ocak'taki depremin ardından süratle depremzedelerin yaralarını sardık, mağduriyetlerini giderdik. Deprem konutlarının bir kısmını tamamladık, diğerleriyle ilgili çalışmalar hızla sürüyor. Geçtiğimiz yıl TrabzonAraklı, Bolu, Bursa'da, bu yıl Rize ve Artvin'de meydana gelen sel felaketlerinin ardından da afetzedelerin yaralarını hızla sardık.

Doğal afetlere karşı etkin ve hızlı çözüm üretme konusunda, hamdolsun ciddi mesafeler kat ettik. 2018 yılında uygulamaya aldığımız imar barışıyla, vatandaşlarımızı mülkiyet sıkıntısı yüzünden devletiyle davalı olmaktan kurtardık. "Sıfır Atık Projesi" kapsamında bugüne kadar 44 bin kurum ve kuruluş binasında Sıfır Atık Yönetim Sistemini kurduk. Çevre kirliliğinin önlenmesi için plastik poşeti ücretli hale getirdik. Bu uygulamanın ardından 2018 yılında yıllık 440 adet civarında olan kişi başı plastik poşet kullanımı, geçtiğimiz yıl kişi başı 110 adede geriledi. Türkiye genelinde 1.107 atıksu arıtma tesisi ile belediye nüfusunun yüzde 86,7'sine atıksu arıtma hizmeti verilirken, son iki yılda atıksu arıtma tesisi sayısı 1.148'e, hizmet verilen nüfusu da yüzde 87,4'e ulaştırdık.

TARIM VE ORMANCILIK
Tarım ve ormancılıkta; ülkemizi kendi kendine yeterli olmanın ötesinde çok önemli bir ihracatçı haline getirmek için çalışıyoruz. Son 2 yılda toplam bitkisel üretimimiz 8 milyon ton ilave artışla 123 milyon tona yükseldi. Bu çerçevede hayata geçirdiğimiz projeler ve başlattığımız uygulamalar sayesinde, tarımsal hasılamızı yüzde 45 artışla 275 milyar liraya çıkardık. Tarımsal ihracatımızı son 2 yılda 1 milyar dolar ileriye taşıyarak 18 milyar dolara yükselttik. Çiftçimize verdiğimiz desteği son 2 yılda yüzde 52 artırarak 2018 yılında 14,5 milyar liraya, 2019 yılında 16,1 milyar liraya, 2020 yılında ise 22 milyar liraya çıkardık. Sözleşmeli tarımsal üretimde devrim niteliğinde bir proje olan "Dijital Tarım Pazarı" projesini hayata geçirdik.

ATADAN TORUNA TOHUM SEFERBERLİĞİ
"Coğrafi İşaret Tescili" için başvuran 112 tarım ve gıda ürünümüzün daha belge almasını sağlayarak, bu kapsamdaki ürün sayımızı 387'ye ulaştırdık. Ekilmeyen hazine arazilerini üretime kazandırmak amacıyla, 24 ilimizde çiftçilerimize tohumun yüzde 75'ini hibe olarak verdik. Sertifikalı tohum üretimini yüzde 7 artırmak suretiyle 1 milyon 134 bin tona ulaştırdık. Milli ve yerli tohumculukta "Atadan Toruna Tohum Seferberliği"ni başlattık. Hayvancılık desteklerini yüzde 78 artışla 3,7 milyar liradan 6,6 milyar liraya çıkardık. Son iki yılda bu amaçla 13 milyar lira destek ödemesi yaptık. Böylece, büyükbaş hayvan varlığını yüzde 4 artırarak 17,9 milyona, küçükbaş hayvan varlığını yüzde 5 artırarak 48,5 milyona yükselttik.

Süt üretimi yüzde 4 artışla 23 milyon tona, kırmızı et üretimi yüzde 7 artışla 1,2 milyon tona ulaştı. Su ürünleri üretimimizi artırmak ve balıkçılarımızın haklarını korumak için Su Ürünleri Kanununda değişiklik yaparak, kaçak avcılığı engelledik. Üretimini yüzde 33 gibi rekor bir artışla 837 bin tona ulaştırdığımız su ürünlerinde, 2023 hedefi olan 1 milyar dolarlık ihracat rakamını, 2019'da yakaladık.

Vatandaşlarımızın güvenilir ve sağlıklı gıdaya ulaşması için gıda denetim sayısını yüzde 8 artırarak yıllık 1,2 milyonun üzerine çıkardık. Toplam 5 bin kırsal kalkınma projesine 1,6 milyar lira hibe verdik. Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi proje sayısını 23'ten 41'e yükselttik.

"SON İKİ YILDA 68 BARAJ YAPILDI"
Türkiye'nin en büyük jeotermal kaynaklı Sera Organize Sanayi Bölgesinin kuruluş işlemlerini İzmirDikili'de tamamladık. Son 2 yılda 404 bin hektar alanda 600 milyon fidanı toprakla buluşturduk. Sadece "Geleceğe Nefes" kampanyasında 13,8 milyon fidan dikilmesini temin ettik. Orman yangınlarıyla mücadele kapasitemizi güçlendirdik. Yangınları izleme amacıyla İHA kullanmaya başladık. Bu yıl, üç kat daha fazla su taşıyan amfibik uçakları hizmete aldık. Korunan Alan kapsamına son iki yılda 47 yeni yeri dahil ettik.

Yine son iki yılda 68 barajın, 45 gölet ve bendin, 52 hidroelektrik santralinin yapımını tamamladık. Depolama hacmi bakımından ülkemizin en büyük üçüncü barajı olan Prof. Dr. Veysel Eroğlu Ilısu Barajı Hidroelektrik Santrali'nde elektrik üretimine başladık. İnşa ettiğimiz tesislerle 159 bin hektar alanı sulamaya açtık, 34 adet içme suyu, 3 adet atık su tesisi, 267 taşkın koruma tesisini hizmete aldık.

Arazi Toplulaştırma ve Tarla İçi Geliştirme hizmetleri kapsamında 1,2 milyon hektar alanın tescilini bitirdik. Ülkemizde sulama yapılabilecek yeni tarım arazileri oluşturmak için çalışma başlattık.

(HAZİNE VE MALİYE)
Hazine ve maliye, son yıllarda ülkemizin en çok mücadele verdiği alanların başında geliyor. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemimizin göreve başlamasının hemen ardından ekonomimiz, kur saldırılarının ve yaptırımların hedefi oldu. Bu saldırıların etkileri ile mücadele kapsamında, ekonomimizin bağışıklık sistemini, küresel türbülanslara karşı güçlendiriyoruz. Spekülatif ve art niyetli finansal girişim konusunda önlemlerimizi alıyoruz. Katma değerli, istihdama ve ihracata dayalı üretimi önceleyen bir ekonomik işleyişi yerleştirmeye çalışıyoruz.

Özel sektör için uzun vadeli, ucuz ve sürdürülebilir finansman modellerine sahip bir ekonomi hedefliyoruz. Orta Vadeli Programı, bütüncül bir yaklaşım ile "Yeni Ekonomi Programı" olarak kurguladık. Bu programın ilk döneminde "enflasyonkurfaiz" sarmalına karşı tedbirleri geliştirdik. Fiyatlama davranışlarındaki bozulmaya karşı, tüm sektörlerden 2 bin 700'ün üzerinde firmanın en az yüzde 10 indirim taahhüdü ile "Enflasyonla Topyekun Mücadele" programını hayata geçirdik.

SWAP piyasasında aldığımız önlemlerle, Türk Lirasına karşı art niyetli girişim kanallarını tıkadık. BİST Swap Piyasası vasıtasıyla, Türk bankalarının kendi aralarındaki döviz işlemlerini, yabancı bankalara gerek kalmaksızın yapabilmelerine imkan sağladık. Türk Lirası'nın faizinin yurt dışında değil, ülkemizde belirlenmesi için BİST çatısında Türk Lirası referans faizi dönemini başlattık.

(ÖTV VE KDV İNDİRİMLERİ)
Sektörlere sağladığımız finansman desteklerine ilaveten, tüketici maliyetlerini düşürmek için otomobil, mobilya, konut ve beyaz eşyada ÖTV ve KDV indirimleri yaptık. KOBİ'lerimizin alacaklarını Devlet Destekli Alacak Sigortası ile garanti altına aldık. Özellikle kış aylarında sebze fiyatlarındaki dalgalanmanın önüne geçmek için Ziraat Bankamız aracılığı ile Sera Finansman Paketini devreye aldık. KDV iadelerini, 10 iş günü içinde yüzde 50'sini gerçekleştirecek kadar hızlandırdık. Katma değerli, ihracata ve istihdama dayalı üretim modeli hedefimiz kapsamında, hammadde ve ara malı imalatı, makine imalatı ve tarım alanlarını içeren 40 milyar liralık İVME paketini uygulamaya geçirdik.

Kur saldırısı sonrası normalleşme dönemini, enflasyon ve faizle mücadelede eşine az rastlanır bir başarı ile kapattık. Bu dönemde yüzde 24'e kadar çıkan Merkez Bankası Politika faizi, 8.25 seviyesine indi. Yüzde 35'lere yükselen piyasa faizlerinde de yüzde 8 bandına kadar gerileme sağladık. Aynı şekilde, iç borçlanma faizini yüzde 25'ten yüzde 9,72'ye ve dış borçlanma faizini yüzde 7,5'dan yüzde 4,45'e kadar gerilettik.

Spekülatif ataklarla yüzde 25'in üzerine çıkan enflasyonu yeniden tek hanelere kadar indirdik. Vatandaşlarımızın tarihin en düşük maliyetli ve uzun vadeli finansmanıyla ev sahibi olabilmesini temin ettik. Bu sayede Haziran ayında, tarihi bir rekorla, 200 binden fazla ailemizin ev sahibi olmasına imkan sağladık. Salgın sürecinde 12,2 milyon vatandaşımıza 43 milyar lira, yaklaşık 1,3 milyon esnafımıza 30 milyar lira, 207 bin 450 firmamıza 163 milyar lira finansman tahsisi yaptık. Yerli sermayeli kredi derecelendirme şirketini faaliyete geçirdik. Yatırımları daha fazla desteklemek için Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankasını yeniden yapılandırdık.

2002'de 36 milyar dolar olan ihracatımızı 2019'da 5 katına çıkararak 180,8 milyar dolara ulaştırdık.

Geçen yıl ilan ettiğimiz 12 yeni endüstri bölgesinde özel sektörümüz yaklaşık 8,5 milyar dolarlık yatırım planlıyor.

Hedefimiz 2023'e kadar ülkemizden milyar dolarlık en az 10 yeni şirket çıkarmaktır.

Biz ne sismik araştırma gemilerimizle ne sondaj gemilerimizle birilerinin iznine tabi değiliz. Uluslararası deniz hukuku neyi gerektiriyorsa, Doğu Akdeniz'de haklarımız nelerse bu çerçeve içinde adımlarımızı bugüne kadar attık, bundan sonra da aynı şekilde bu adımlarımızı atmaya devam edeceğiz.

Bin yıllık komşumuz ve kardeşimiz olan Suriye halkı özgürlüğe, huzura, güvene kavuşana kadar bu ülkede kalmaya devam edeceğiz.

2019 yılında elektriğimizin yüzde 62'sini yerli ve yenilenebilir kaynaklardan ürettik. Yani enerjide de artık Türkiye muhtaç olmaktan çıkmıştır ve çıkıyor.