Yıllık tüketici enflasyonu yüzde 15.01’e kadar çekildi. Geçen yıl ağustos ayında yıllık enflasyon yüzde 17.9’du. Geçen yıl ekim ayında yıllık enflasyon yüzde 25.24’e kadar yükselmişti. Geçen ay itibarıyla enflasyon geçen on aylık süreçte on puan geriledi. Hatırlanacağı üzere geçen yıl ağustos ayında yaşanan kur şoku nedeniyle fiyatlama davranışları bozulmuş ve aylık enflasyon yüzde 2.30 ile ağustos ayları özelinde son 15 yılın rekor seviyesine çıktı. Geçen yıl eylülde aylık enflasyon yüzde 6.30 ve ekimde yüzde 2.67 ile oldukça yüksek düzeylerde gerçekleşti. Kasım ve aralıkta ise aylık tüketici fiyatlarında düşüş yaşandı. İniş çıkışlı bir enflasyon yolculuğu sonrası geçen ay itibarıyla yukarı da belirttiğimiz üzere yıllık pahalılık düzeyi yüzde 15’e kadar çekildi.

SEPETİN YÜZDE 58’İ EL YAKTI

Ancak geçen ay tütün ürünleri ve alkollü içecekler grubu ile doğalgaza yapılan zamlar nedeniyle baz etkisine rağmen son 16 yılın en pahalı ağustos ayını yaşadık. Ağustos 2019’da aylık enflasyon yüzde 0.86 oldu. Söz konusu ayda en çok zamlanan ürün grubu yüzde 19.11 ile alkollü içecekler ve tütün grubu oldu. Bu ürün grubunda yıllık enflasyon oranı yüzde 41.4 olarak hesaplandı. Bundan sonra en çok zamlanan mal ve hizmet grubu yüzde 4.26 ile eğitim oldu. Okulların açılma arifesine gelen ağustos ayında özel üniversite ücreti tek bir ayda yüzde 16.35 oranında zamlandı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) enflasyon sepetinde yer alan 418 mal ve hizmetten; 43 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 243 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 132 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş oldu. Böylece alışveriş sepetinin yüzde 58’i zamlandı.

ÇAY, TUZ, YUMURTA ZAMLANDI

TÜİK verilerine göre ağustosta en çok zamlanan ürün yüzde 23.35 ile salatalık oldu. Sigaralar yüzde 20.44 zamlandı. Domatesin fiyatı yüzde 12.73, sarımsağın fiyatı yüzde 10.95, yumurtanın fiyatı 6.05, limonun fiyatı yüzde 4.92, tuzun fiyatı yüzde 3.59 ve çayın fiyatı da tek bir ayda yüzde 3.85 arttı. Ağustosta mutfak enflasyonu negatif geldi. Bu ürün grubunda fiyatlar genel düzeyi yüzde 0.77 azaldı. Yıllık mutfake nflasyonu yüzde 17.22 oldu. Ancak düşüş işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gerilemeden kaynaklandı. Malum yaz aylarının gelmesiyle mevsimlik ürünlerin fiyatlarında hızlı gerilemeler yaşanıyor.

İktisatçı, Yazar Dr. Mahfi Eğilmez, Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede, “Ağustos ayında enflasyon TÜFE’de (Tüketici fiyatları endeksi) yüzde 0.86 arttı, YİÜFE’de (Yurtiçi üretici fiyatları endeksi) yüzde 0.59 azaldı. Böylece 12 aylık TÜFE yüzde 15.01’e YİÜFE de yüzde 13.45’e gerilemiş oldu. İstanbul’da İTO Ücretliler Geçinme Endeksinin (perakende fiyatlar) yüzde 2.53 arttığı ağustos ayında TÜFE’nin yüzde 0.86 artması oldukça tuhaf” dedi. Fibabanka’nın enflasyon bülteninde yer alan değerlendirmeler ise şöyle oldu:

ULAŞTIRMAYI AKARYAKIT DÜŞÜRDÜ

“Ağustos ayında TÜFE artışının beklentimizin altında gelmesindeki sebep ulaştırma fiyatlarının yüzde 1.94 ve gıda fiyatlarının yüzde 0.77 düşüş göstermesiydi. Bu iki kalem ağırlılı olarak toplamda TÜFE artışında 0.52 puan etki yaratmış oldu. Diğer tüm kalemlerin artışa yukarı yönlü katkısı ise + 1.38 puana denk gelmektedir. Ulaştıma fiyatları içerisinde ağustos ayında otomobil, benzin, mazot ve LPG ücretlerindeki düşüş esas etken olurken gıda tarafında işlenmeiş gıda fiyatları yüzde 2.32 gerilerken işlenmiş gıda fiyatları yüzde 0.61 yükseldi. Bu arada ağustos ayında hizmet fiyatlarındaki katılığın aynı derecede sürdüğünü not edelim. Mesela hizmet grubu fiyatları aylık yüzde 1.12 artarken yıllık artışı oranı yüzde 14.57’den yüzde 14.19’a inmiş bulunmaktadır.”

Buna göre eylül ve ekim aylarındaki baz etkisinin kalkması sonrası kasım ve aralıkta enflasyonun yeniden yukarı yönlü eğilim göstermesi olası.

Aydınlık