Böbrek taşı nasıl oluşur?
Her yıl on milyon kişi böbrek taşı nedeniyle hastaneleri ziyaret ediyor. Böbrek taşlarının genel olarak kadınlarda erkeklere nazaran daha az görüldüğü söylenebilir. İlk belirtiler genellikle 30 yaş civarında ortaya çıkar. Obezite, diyabet ve yüksek tansiyon gibi diğer hastalıklar, tuz ve mineral içeriğine ve oluşum nedenine bağlı olarak farklı tip ve boyutlarda olabilen böbrek taşlarının oluşumuna zemin hazırlar. Böbrek taşları tek veya çift taraflı görülebilir. Böbrek taşlarının tedavisi için Üroloji Bölümü ile iletişime geçilmesi gerekmektedir.
Böbrek taşlarının belirtileri nelerdir?
Böbrek taşları uzun süre hiçbir belirti göstermeyebilir. Ancak ani başlayan sırt ve karın ağrısı böbrek taşlarının en büyük göstergelerinden biridir. Taşlar idrar yoluna doğru hareket ederse, bazı durumlarda hiçbir belirti göstermeden veya çok az belirti ile vücuttan atılabilir. Bununla birlikte, daha büyük taşların varlığı böbrek, üreter, mesane veya üretrada idrar birikmesine neden olabilir. Bu noktada böbrek taşı daha önce bahsedilen ağrı ile kendini hissettirir, ileri vakalarda taşlar idrar yolunu tıkadığında daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Böbrek taşlarının genel olarak sık görülen belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
Sırttaki kaburgaların alt kısmında ağrı
Alt karın bölgesine yayılan ağrı
Yanan ve ağrılı idrara çıkma
Mide bulantısı
Kusmak
İdrarın yapısında, renginde ve yoğunluğunda değişiklikler (kötü kokulu idrar)
İdrarda kan
Enfeksiyon varsa bu belirtilere ateş ve titreme de eşlik edebilir.
Böbrek taşları genellikle vücuda zarar vermeden idrar yoluyla atılır. Fakat genellikle tekrarlayan ve idrar yoluyla atılamayan taşlar için tedavi gerekli olabilir.
Böbrek Taşları Nasıl Tedavi Edilir?
4 mm'den küçük taşların %90'ı müdahale olmaksızın kendiliğinden düşer. 47 mm arasındaki taşların yarısının ve 8 mm'den büyük taşların nadiren kendi kendine düştüğü söylenebilir. Amaç, taş düştüğünde oluşabilecek sorunları azaltmak için ağrı kesici kullanmaktır. Ancak taş 5 mm veya daha büyükse müdahale edip doktora görünmek gerekebilir.
Taşın yeri ve boyutuna, hastanın sağlığına ve yaşına göre gerekli müdahaleye ürolog karar verir. Çocuklarda ve yetişkinlerde de benzer tedavi yöntemlerinin kullanıldığı söylenebilir.
İlaç tedavisi
Böbrek taşları varsa, ağrıyı azaltmak ve rahatsızlığı gidermek için hastalara bazı ağrı kesiciler verilebilir. Özellikle ibuprofen tarzı ağrı kesiciler tercih edilmektedir. Bazı durumlarda, doktorlar taş geçişine yardımcı olmak için bazı ilaçlar da reçete edebilir. Bu ilaçların başında alfa blokerler gelir. Üreter kaslarını gevşetmek için verilen bu ilaçlar taşın vücuttan atılmasını kolaylaştırır. Vücutta ürik asit fazlalığı olduğu durumlarda idrardaki asitliği azaltmak için ilaç tedavisi de kullanılabilir.
Ameliyatsız müdahaleler
ESWL yöntemi (Extracorporeal Shockwave Lithotripsy) böbrek taşlarının tedavisinde kullanılan yöntemlerden biridir ve ameliyat gerektirmez. Dışarıdan verilen şok dalgaları ile taşın kırılması olarak tanımlanabilen ESWL yönteminde müdahale sonrası tekrar bilgisayarlı tomografi çekilerek müdahalenin başarılı olup olmadığı, müdahale ve işlemlerin yetersiz olup olmadığı veya başka hastalıklar olup olmadığı kontrol edilir. veya hastanın durumuna eşlik eden anormallikler. Taşlar çok büyük olduğunda böbrek taşı tedavisi ameliyat gerektirir.
Cerrahi müdahaleler
Perkütan nefrolitotomi (PNL), böbrek taşı ameliyatının adıdır. Bu operasyona kapalı böbrek taşı ameliyatı da denir. Sırttan küçük bir kesi ile ve teleskop benzeri aletler kullanılarak böbrek taşlarının çıkarılmasını sağlayan bir işlemdir. Genel anestezi altında yapılır. Bu süreçte hastanın birkaç gün hastanede kalması gerekebilir. Üreteroskopi ise böbrekteki taşları vücuttan cerrahi yöntemle çıkarmak için kullanılan bir diğer yöntemdir. Üretraya veya böbreğe, ucunda ışıklı bir kamera bulunan üreteroskop adı verilen bir tüp aracılığıyla ulaşılır. Bu ameliyat, kapalı böbrek ameliyatı gibi genel anestezi altında yapılır. Bu yöntem sayesinde taş bulunduğu yerden uzaklaştırılabilir veya taşın kırılarak idrar yoluyla atılması beklenir.
