Fener Rum Patriği Bartholomeos, 23 Şubat’ta başlayan ABD ziyareti kapsamında görüşmelerini sürdürüyor. Bartholomeos, ABD Başkanı Joe Biden ve Dışişleri Bakanı Antony Blinken’la görüşmesi öncesi Washington'daki Türk Büyükelçiliğinde kendisi için verilen kahvaltıya katıldı. Türkiye'nin ABD Büyükelçisi Hasan Murat Mercan tarafından verilen kahvaltıda Yunanistan’ın Washington Büyükelçisi Papadopoulou ve ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Muavini Olson da yer aldı.

Kahvaltıda konuşan Büyükelçi Mercan, Bartholomeos’a için “Tüm dünyada anlayış ve barışa dayalı iş birliğinin güçlü bir savunucusu oldunuz. Küresel sorunlara yaptığınız büyük katkılar dikkate değer” diyerek şunları ekledi: “Diplomasi, insanları bir araya getirmek için hizmet ettiğinde çok kuvvetli bir araçtır. Türkiye ve Yunanistan'ın bunun güzel bir örneği olduğunu düşüyorum. Yunanistan ile diyaloğumuzu ilerletmekten memnuniyet duyarız. Türkiye’nin işleri olduğu gibi sürdürmekten kaybedecek bir şeyi yoktur ancak herkesin iş birliği ve diyalog ortamından elde edeceği bir kazanç vardır.”

TÜRK BÜYÜKELÇİLİĞİNDE LOZAN İHLALİ

Mercan’dan sonra söz alan Patrik Bartholomeos’un konuşmasındaki “Ekümenik Patrikhane” vurgusu dikkat çekti. Lozan Barış Antlaşmasında Fener Rum Patrikhanesinin “ekümenik” sıfatı kaldırılmasına rağmen Patrik’in konuşmasında iki defa bu vurguyu yaptığı görüldü:

“Her zaman olduğu gibi, Ekümenik Patrikhane'nin misyonu tamamen manevidir ve Türkiye'nin nasıl olabileceğini gösterir. Sadece kapsayıcı bir toplum değil, aynı zamanda Doğu ve Batı arasında bir köprü kurucu, bugün dünyada çok ihtiyaç duyulan bir rol. Dinler arası ve kültürler arası diyalog alanında, anlayış ve karşılıklı saygı köprülerinin inşasında ön saflarda yer alan Ekümenik Patrikhanedir. Avrupa ve Asya'nın buluştuğu kendi şehrimizdeki konumumuz, bize böylesine önemli bir barışı sağlama çalışması yapmak için eşsiz bir bakış açısı ve fırsat sunuyor.”

Joe Biden

RUHBAN OKULU BIDEN’IN ÖNCELİĞİ

Bartholomeos’la görüşme yapan ABD Dışişleri Bakanı Blinken, ABD Başkanı Joe Biden'ın, başkan yardımcısı olduğu yıllarda Bartholomeos ile İstanbul'da bir araya geldiğini hatırlatarak "ABD, din özgürlüğü ilkesini güçlü bir şekilde savunuyor, dış politikamızda ilkemize bağlıyız ve elbette kendi ülkemizde de buna bağlıyız." dedi

Toplantı sonrasında yazılı açıklama yapan ABD Dışişleri Sözcüsü Ned Price, Blinken'ın, Bartholomeos ile ABD'nin dünya çapında din özgürlüğünü destekleme taahhüdünü ve dünya çapındaki Ortodoks Hıristiyan toplumuyla ortak kaygıları ele aldığını kaydetti. Price, "Bakan Blinken, Heybeliada Ruhban Okulu'nun yeniden açılmasının Biden yönetimi için bir öncelik olmaya devam ettiğini yineledi. Ayrıca iklim krizini acilen ele alma zorunluluğunu da görüştüler." ifadelerini kullandı.

RESMİ AÇIKLAMADA ‘EKÜMENİK’ VURGUSU

Bartholomeos, Blinken’ın ardından ABD Başkanı Biden’la görüştü. ABD Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu Elphidophoros’un sosyal medyadan duyurduğuna göre Patrikle Biden, Heybeliada Ruhban Okulu konusunu görüştü. Beyaz Saray’dan yapılan resmi açıklamada ise “Başkan Joseph R. Biden, bugün Kutsal Ekümenik Patriği Bartholomeo ile bir araya geldi ve Ekümenik Patrik olarak otuz yıllık ahlaki ve manevi liderliğinden dolayı onu tebrik etti.” denildi.

‘PATRİKHANE’Yİ İSTANBUL’UN DIŞINA ÇIKARMAYA ÇALIŞIYOR’

Fener Rum Patrikhanesi’nin ABD aracılığıyla Türkiye’ye baskı yaptığını belirten emekli Büyükelçi Onur Öymen, şunları söyledi:

“Patrik Bartholomeos, Fener Rum Patrikhanesi’ni İstanbul’un dışına çıkartmaya çalışıyor. Biz ‘ekümenik’ yani ‘evrensel’ sıfatını kabul etmiyoruz. Fakat Patrikhane, uzun zamandır bu ekümenik sıfatını kullanmaya çalışıyor. Hatta yurt dışında bazı büyükelçiliklere verilen davetlerde ‘ekümenik patrik şerefine’ denildiği zaman gitmiyorduk. Dinle siyasetin birbirine karıştırılmasına müsaade etmememiz lazım, laik devletin yapacağı budur. ABD ve diğer pek çok ülke, Patriğe ‘Ekümenik Patrik’ muamelesi yapıyor. Ruhban Okulu başta olmak üzere, Türkiye’den talepleri var. Zaman zaman yurtdışından baskı yaptırarak bu talepleri Türkiye’ye kabul ettirmek istiyorlar. ABD’nin baskısıyla bu talepleri dayatırlarsa geçmişte olduğu gibi bugün de cevabını alacaklardır.”

‘PATRİKHANE KOZ OLMALI’

Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, Patriği dışlayarak değil içselleştirerek meseleye yaklaşmak gerektiğini söyledi. Türkiye’nin Patrikhaneyi koz olarak kullanması gerektiğini söyleyen Özülker, şunları ekledi: “Heybaliada Ruhban Okulu, Patrik seçimi ile ilgili bir konudur. Ancak Ruhban Okulu, bir Türk okuludur. Okul kapalı olduğu için yeni din adamlarını Türkiye’den yetiştiremiyorlar, Amerika’dan yetiştirdiği adamlarına sonradan Türk vatandaşlığı verip buraya getiriyorlar. Türkiye’nin Patrikhaneyle iş birliği halinde dengeli bir politika yürütmesi gerekmektedir. Patriği dışlayarak değil içselleştirerek yaklaşmak gerekir. Ayrıca Ekümeniklik meselesi de bir açmazdır. Lozan’da amacımız, Fener Rum Patrikhanesini yerel tutmak için yapılmıştır. Bugün Patrikhaneyi bir koz olarak kullanmamız gerekir.”

Antony Blinken

‘ABD İÇİŞLERİMİZE KARIŞIYOR’

Emekli Diplomat Vahit Özdemir, ABD’nin Heybeliada Ruhban Okulunun açılması konusunda Türkiye’nin içişlerine karıştığını ifade etti. Özdemir şunları dile getirdi:

“Anayasa Mahkemesi, özel yüksek okulları Millî Eğitim Bakanlığına bağladı. Bunu kabul etmeyen Fener Rum Patrikhanesi de Heybeliada Ruhban Okulunu kapattı. ABD’de bir Rum lobisi var. Bartholomeos kendini tüm Ortodoksların lideri olarak kabul ediyor. Bartholomeos'un orada CIA ile, Türkiye karşıtı şer gruplarıyla bir araya geldiği ortadadır. Ayrıca 10 büyükelçi olayı sırasında bu ziyareti yapması da manidardır. ABD, Fener Patrikhanesi aracılığıyla Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılması konusunda Türkiye’ye baskı yapıyor, Türkiye’nin içişlerine karışıyor. Şu anda ekonomik ve siyasi açıdan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı sıkıştırmaya çalışıyorlar.”

‘EKÜMENİKLİK’ LOZAN’DA KALDIRILDI

Fener Rum Patrikhanesi’nin “ekümeniklik” yani “evrensellik” sıfatı, 24 Temmuz 1923’te Britanya, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı ile imzalanan Lozan Barış Antlaşmasında ortadan kaldırıldı.

Anlaşmanın konuyla ilgili 40, 42 ve 45. maddelerinde yer aldığına göre Patrikhane ekümenikliğini kaybetti ve yalnızca İstanbul’un Fatih ilçesi kaymakamlığına bağlı bir ibadethane durumuna girdi. Lozan’a göre Fener Rum Patrikhanesi, sadece Türkiye’deki Rumların bağlı olduğu bir dini merkez.

Aydınlık