En yakın komşumuz, ikinci vatanımız dediğimiz Azerbaycan, tarihi, kültürel, sosyal ve ekonomik açıdan köklü ilişkilere sahip bir ülkedir.
Peki Azerbaycan’ı ne kadar tanıyoruz? Eğer Azerbaycan’ın kaç iklimden oluştuğunu veya Avrupa ve Asya’yı birbirine bağlayan bu ülkeyi daha yakından tanımak istiyorsanız bu yazıyı okumadan geçmeyin.
İşte İkinci tarihimiz Azerbaycan'ın tarihe sunduğu ilkleri;
* İlk İslami filozoflar Azerbaycan topraklarında büyümüştür. Burhani,Nasrettin Tusi, Ömer Hayyam...
* Doğu İslam tarihinde ilk diplomat kadın, Sara Hatun’dur.
*Dünyanın ilk 5 kadın yöneticilerinde olan Tomris Hatun, Kafkasya'daki Aras Nehri'nin Kuzeyi'ndeki Masaget Tayfalarından ve Türk tarihinin en uzun kadın yöneticisi adını kazanarak 60 sene devleti yönetmiştir.
* Dünyada ilk rasathane Azerbeycan'da Maraga şehri civarında bit tepe üzerinde Nasirüddin Tusi tarafından kurulan rasathanedir. Bu rasathanenin kütüphanesi 400.000 cilde yakın kitap ihtiva ediyordu.
* İslam dünyasında ilk kızlar okulu ve dünyada ilk petrol eğitimi yapılan lise de Azerbaycan'da dikilmiştir.
* Dünyanın en fazla volkanı yüzde 70 oranıyla Azerbaycan'dadır.
* Dünya edebiyatında ilk hamse’yi (Divan edebiyatında beş mesnevinin bir araya gelmesinden oluşan eser) Azerbaycan şairi Nizami Gencevi yazmıştır.
*Azerbaycan, dünyanın en eski petrol ihracatçısıdır. Dünyadaki ilk petrol sondajı, 1847 yılında Abşeron’da yapılmıştır. Hazar petrollerini Batı’ya açan ilk ülke olan Azerbaycan’da dünyanın en kaliteli petroolleri çıkarılmakta.
* 1918 yılında bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, Doğu’da ilk demokratik cumhuriyet oldu. 1991’de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) dağılması ile yeniden bağımsızlığını kazandı.
* Dünyada en çok soykırım Ermeniler tarafından Azerbaycan'lı kardeşlerimize yapılmıştır. Hocalı, Ağdaban, Gugar, Tebriz...
*Ermenistan'ın işgali sonucu dünya genelinde kendi ülkesinde öz yerinden zorunlu olarak göçe tabi tutulmuş en çok göçmen (mülteci) insan (1 milyondan fazla) Azerbaycan’da.
* ABD ve İsviçre’den önce kadınlara seçme ve seçilme hakkı veren dünyadaki ilk Müslüman ülke Azerbaycan’dı. 1918 yılında kadınlara oy hakkı tanındı. ABD ve İsviçre’den önce kadınlara seçme ve seçilme hakkı veren dünyadaki ilk Müslüman ülke Azerbaycan’dı.
* Azerbaycan’ın para birimi olan Manat, dünyanın 5. değerli para birimidir.
* 1885’te doğan ve 1948 yılında hayatını kaybeden ünlü besteci Üzeyir Hacıbeyov’un sahnelediği “Leyla ile Mecnun” doğu ülkelerinde bestelenen ilk opera olarak tarihe geçti.
* Azerbaycan, 2006’da yüzde 35’lik büyüme hızıyla dünyada en hızlı büyüyen ülke, Dünya Bankası istatistiğine göre de 2009’da en reformcu ülke oldu
* Dünyanın en kaliteli havyarı Hazar Denizi’nin Azerbaycan kıyılarından çıkarılır. Dünya havyar üretiminin %80’i buradan karşılanır.
* Turancılık ve Türkçülük ideolojisini kurmuş 3 kişiden ikisi Azerbaycan Türküdür.
* İkinci Dünya savaşında faiz oranıyla en çok oranını yitiren ülke Azerbaycan'dır.
* Türk Cumhuriyetleri arasında okuma ve yazma oranı en yüksek ülke Azerbaycan’dır.
* Dünyada bulunan 11 iklimin 9’u Azerbaycan’da vardır.
* Hazar Denizi’nin en derin yeri 1025 metre ile Azerbaycan’dadır.
* Azerbaycan’ın ilk üniversitesi Bakü Devlet Üniversitesi, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti döneminde 15 Kasım 1919 tarihinde kuruldu.
* Dünya'da Ankara hükümetini ilk tanıyan ülkedir.
* Sovyet Sonrası Cumhuriyetler arasında, Eurovizyon’u kazanan ilk ülke Azerbaycan'dır.
* Çok yeni bir gelişme olan görme engelliler için mini bilgisayar da dünyada ilk defa Azerbaycan'da tasarlanmıştır. Ekran ve klavyenin bulunmadığı mini bilgisayarda kullanıcının tüm istekleri mikrofon ile yönetiliyor. Kullanıcı sesli emirlerle çevrimiçi modunda en son yenilikleri öğrenme, e posta adresini yönetme, elektronik metinleri seslendirme, telefon çağrısı yapabilme ve cevaplayabilme şansına sahip oluyor. Mini bilgisayar şimdilik sadece Azerbaycan dilinde olsa da ileride İngilizce ve Rusça da hizmet vermesi planlanıyor. Bilgisayar, Azerbaycan İletişim ve Bilişim Teknolojileri Bakanlığı'nın talebi üzerine tasarlandı.
Sare Albayrak
siyasetcafe.com
