Dünyada tedarik zincirlerinin kırılmasıyla ayçiçek tohumu ve ayçiçek yağına ulaşmakta zorluk çekilirken Türkiye önemli adımlar atarak kıtlığın yaşanmasının önüne geçti. Bu gelişmelerin yağ fiyatlarının yukarı yönlü hareketini durdurması bekleniyor.

Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü mayıs ayı ayçiçeği ürün masası bülteninde ayçiçeği ve yağlı tohum üretimine ilişkin son gelişmeler değerlendirildi. Çalışmaya göre 20222023 pazarlama yılında dünyada yağlı tohum üretim miktarının 647,2 milyon ton olacağı ifade ediliyor.

Küresel ayçiçeği üretiminin ise bir önceki yıla göre yüzde 11,6 azalışla 50,7 milyon ton olacağı öngörülüyor. Üretimde en büyük düşüşün Ukrayna, Rusya ve Moldova'da olacağı bekleniyor. Arjantin, ABD, Sırbistan, Türkiye ve Avrupa Birliğinde (AB) üretim artışı görülürken bu artışın toplam kayıpları karşılayamayacağı belirtiliyor. 20222023 pazarlama yılında dünya ayçiçeği ticaret hacminin bir önceki yıla göre yüzde 47 artacağı öngörülüyor. Dünya ayçiçeği fiyatlarında son dönemde görülen rekor fiyatların ardından büyük ölçüde talep kısıtlanmasına bağlı olarak düşüş görülüyor.

Türkiye'de yeterlilik yüzde 62,5

Türkiye'de yağlık ayçiçeği ekim alanları 2017 yılında 6,8 milyon dekar iken 2021 yılında yaklaşık yüzde 19 artarak 8,1 milyon dekara yükseldi. Diğer yandan 2017 yılında 1,8 milyon ton olan yağlık ayçiçeği üretimi 2021 yılında 2,22 milyon tona ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ayçiçeğinin yeterlilik oranı yüzde 62,5.

Üretim arttı, ithalat azaldı

Türkiye'de geçen yıl ayçiçeği tohumu ithalatı 739 bin ton olarak gerçekleşmişti. Ayçiçeği tohumu ithalatında öne çıkan ülkeler Bulgaristan, Moldova ve Romanya. Geçen yıl ilk 3 ayında 344 bin ton iken 2022 yılında yüzde 71 azalışla 101 bin ton olarak gerçekleşti. Üretici fiyatlarındaki yükseliş ve bakanlığın uygulamaya koyduğu projeler ile bu yıl ayçiçeği ekim alanlarında ve üretim miktarında artış olacağı değerlendiriliyor.