Çin, toplamda 3 bin 300 kilometre sınır hattı paylaştığı 5 Orta Asya ülkesi ile diplomatik ilişkilerin 30. yılında “iyi komşuluk ve ortak refah” kararlığını yineledi. Başkent Beijing’de düzenlenen Çin+5 Orta Asya etkinliğine (C+C5) Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan liderleri katıldı. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, sanal zirveye gönderdiği video mesajda Covid19’la mücadeleden, ticaret hacminin artırılmasına ve siyasi istikrarın sürdürülmesine kadar önemli mesajlar paylaştı.
Salgınla mücadele kapsamında 5 Orta Asya ülkesine 50 milyon doz Covid19 aşı dozu bağışlayacakları ve ortak üretim kapasitesini güçlendirecekleri sözünü veren Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, ,ekonomik alanda ise 2030 yılına kadar 70 milyar dolar ticaret hacmi yakalama çağrısı yaptı.
Çin lideri Jinping: Orta Asya'da renkli devrimlere karşıyız
ÜLKELER ARASI TREN YOLU HIZLANMALI
Belirlenen hedeflere ulaşılması için ÇinKırgızistan ve Özbekistan hattındaki tren yolu inşasının hızlandırılması gerektiğini dile getiren Çin lideri, elektronik ticaret gibi alanlarda da diyalog mekanizması kurulması önerisinde bulundu. Çin ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ilişkinin dört prensibini “karşılıklı saygı, iyi komşuluk ve dostlu, dayanışma ve karşılıklı fayda” sıralayan Xi, bölge ülkelerinin ortak geleceği paylaştığını söyledi.
Çin ve Orta Asya arasındaki ticaret hacmi 1992 yılında 460 milyon dolar iken bu rakam 2021’e gelindiğinde 100 kat artarak 50,1 milyar dolara ulaştı. Çin’in bahsi geçen ülkelerdeki doğrudan yatırımı ise 14 milyar doları aştı.
ÇİN VE ORTA ASYA “RENKLİ DEVRİMLERİN” KARŞISINDA
Kazakistan’da ekonomi temelli taleplerin manipüle ederek siyasi kışkırtmaya dönüştüğü şiddet eylemlerinin sona ermesinin düzenlenen zirvede verilen siyasi mesajlar da dikkat çekti. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping terörizm, bölücülük, aşırılıkçılık, sınır ötesi organize suçlar ve uyuşturucu ticareti gibi alanlarda birlikte mücadele ettiklerini belirtti ve “Bölge ülkelerinin dış müdahale ve renkli devrimleri reddettiğinin” altını çizdi. Çin lideri konuşmasının devamında şunları kaydetti:
“Çin, Orta Asya ülkelerinin kendi ulusal gerçekliklerine uygun kalkınma yollarını, egemenliklerini, bağımsızlıklarını ve sınır bütünlüklerini korumasını, ulusal canlanışlarını ve dünya sahnesinde daha büyük roller oynamasını güçlü biçimde desteklemektedir.”
WASHINGTON’A İYİ BİR DERS OLDU
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, C+C5 zirvesindeki konuşmasında Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) adını anmasa da ülke basını Washington yönetimini hedef tahtasına koydu. Çin’in İngilizce yayın yapan Global Times gazetesi, ABD’deki kimi siyasetçilerin asker konuşlandırma veya renkli devrimler yoluyla Avrasya’yı kontrol altına almak istediğini aktardı.
Beyaz Saray’ın geçen yıl yapılan ‘Demokrasi Zirvesi’ne bölge ülkelerini davet etmeyerek kamplaşma yarattığını anımsatan Global Times, Beijing’de düzenlenen C+C5 zirvesi ile ABD’ye “yeni tip uluslararası ilişkiler dersi” verildiğini belirtti.
Çin’in önde gelen gazetesi ayrıca yaklaşan Beijing 2022 Kış Olimpiyatlarına Rusya ve 5 Orta Asya ülkesinin katılacağını duyurarak “Cumhurbaşkanı Xi, Rusya Devlet Başkanı Putin ve 5 Orta Asya ülkesinin liderleri Beijing 2022’nin açılış töreninde bir araya gelecekler. Bu fotoğraftan daha açıklayıcı bir şey olabilir mi?” sorusunu yöneltti.
Washington yönetimi, Beijing 2022 Kış Olimpiyatları’nı diplomatik olarak boykot edeceğini açıklamıştı.
Kaynak: CRI Türk
