11 kentin bazı bölgelerini yıkıma uğratan 6 Şubat depreminin ardından sosyal medyada on binlerce asılsız ihbar yayınlandı. Özellikle Twitter'da büyük oranda gerçek kişiler tarafından yayılan ve bu nedenle kontrol altına alınması mümkün olmayan bu paylaşımlar yardım ekiplerinin gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını engel oldu.
Deprem sonrası bazı mesajlar vardı ki, sahteliğiyle tüm Türkiye'nin malumu haline geldi. Bunlardan biri, "Aknehir Mahallesi No 11" şeklindeki adresti. Bu ve bunun gibi onlarca tarif asılsız olmasının yanında hem Maraş depremi sonrası kullanıldı hem de 20 Şubat'taki Hatay depreminde dolaşıma sokuldu.
Yüz binlerce takipçisi bulunan 'Solcu Gazete' isimli hesapta HatayDefne depreminin ardından şu mesaj paylaşıldı:
"Yardım çağrısında bulunulan bazı yerler:
HATAY / Defne Aknehir mahallesi No.11
HATAY / Antakya Küçük Dalyan İpek 2. Sokak No.16
HATAY / Samandağ Koyunoğlu mahallesi 133. Sk. No.9
HATAY / Tomruksuyu Köyü 0549 527 55 15
HATAY / Cumhuriyet Mah. Cumhuriyet İlkokulu yanı"
Sözkonusu adreslerin hiçbirinde yardım ekipleri enkaz altında kalan yahut yardıma ihtiyacı olan kimseye rastlamadı.
Gelen bilgileri teyit etmeden paylaşan 'Solcu Gazete' hesabının yardım çalışmalarını sabote eden mesajı kısa sürede tam 10 bin kez RT (Retweet) edildi, 6 bin 200 beğeni aldı, 651 bin kez görüntülendi.
O MESAJLARIN ÇARPICI ANALİZİ
Deprem sonrası oluşan bilgi kirliliğinin nedenini araştıran siber güvenlik uzmanı Ersin Çahmutoğlu, "Aknehir mahallesi No.11" şeklindeki anahtar kelimeleri (keyword) arattığında ortaya çıkan sonuca ilişkin verileri paylaştı.
Twitter'daki dezenformasyon sırasında yalan bilgilerin yoğunlukla iki hesaptan yayıldığı tespit edildi. Çahmutoğlu elde ettiği bulguları şöyle anlatıyor:
"Bu etkileşim kümelerinin en büyüğü, bu içeriklerin Twitter'da en fazla yayılmasına neden olan @solcugazete'ye ait.
Bu kümedeki ağ analizi, ilgili hesabın paylaştığı (yukarıdaki keyword'ü içeren) tweet'in ulaştığı insanları ve onların da diğerleriyle etkileşimini gösteriyor.
İkinci en büyük küme ise @yirmiucderece hesabına ait.
Burada da yukarıdaki gibi benzer durum var. İki ayrı tarihlerdeki depremlerde de atılmış ve doğru olmayan tweetler söz konusu.
Bununla birlikte solcugazete'ye ait küme ve diğer kullanıcılarla da etkileşim söz konusu.
Üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı en büyük kümeler ise @ATAISIK_, @nesibekiris, @sercanhamzaolu ve @PesindeyizApp hesaplarına ait.
Çeşitli araçların bu içerikleri analiz etmesiyle çıkan etki gücü ve frekanslara bakıldığında da ilgili tweetlerin en çok yayılma sağladığı hesaplar yine bunlar olarak görülüyor.
Liste daha da uzun ve dolayısıyla ağ analizinde çok sayıda başka büyükküçük kümeler de var."
SOLCU GAZETE'NİN YANCISI 23 DERECE KİMİN?
Yalan bilgilerin yayılmasında 'Solcu Gazete' adlı hesabın yanında '23 Derece' adlı hesap etkin bir rol oynadı.
CHP'li gazeteci Gökhan Özbek'in yönettiği sitenin ciddiyetini(!) anlamak için sosyal medya hesabında Merkez Bankası ile Ekşisözlük sitesinin aynı kefeye konulduğu şu yoruma bakmak yeterli:
"Murat Muratoğlu: Para illa bulunur bir yerden ama demokrasiyi geri getirmek çok pahalıya mal oluyor. Ekşisözlük yerine Merkez Bankası'nı kapatsalar inanın çok daha faydalı bir işe imza atmış olurlar."
Deprem sonrası pek çok yalan bilgi ve provokatif paylaşıma imza atarak insanların hayatını tehlikeye atan, yardım ekiplerinin gerçek kişilere ulaşmasını engelleyen ve kaos ortamına hizmet eden bu hesap, 17 Şubat öncesi yayınladığı tüm Twitter mesajlarını ya yok etti ya da görüntülenmemesi için hesaba kısıtlama getirdi.
İşte tam da bu noktada, Ekşisözlük manipülasyonlarını Türk halkına duyurarak dikkatleri üzerine çeken Abese İrca adlı hesabın 23 Derece'yi ve sahibi Gökhan Özbek'in ilişkiler ağını masaya yatırdığı mesajlarına bakmakta fayda var.
Gökhan Özbek ve Gökçe Fırat Çulhaoğlu
"23 derece isimli provokasyon hesabının 17 Şubat öncesine ait tweetlerine ulaşılamıyor. Ekşi Sözlük ve Babala Tv gibi depremdeki arama kurtarma faaliyetleri sırasındaki paylaşımları yok edilmiş. Devlete dört bir taraftan operasyon çektiler şimdi saklamaya çalışıyorlar.
Şu 23 derece isimli kanalizasyonun kapağını biraz daha aralayalım. Bu hesabı 'işleten' Gökhan Özbek isminde çok girift ilişkileri olan tekinsiz bir tip. Girip çıkmadığı delik, bağlantıda olmadığı kimse yok adamın. Ben size bunlardan birkaçını hatırlatayım.
Ruling isimli bu hesabın dolandırıcı olduğu, farklı pek çok hesabın sahibi Salim Çamurdan isminde birisine ait olduğu ortaya çıkmıştı. O hesaplardan birisi de uzun yıllar kadın taklidi yapan Süreyya Olcayto isminde başka bir dolandırıcılık hesabıydı.
'Köy okullarına yardım yapıyoruz' diye milletten para toplayıp milyonlarca TL ceplemişti. İşte bu dolandırıcı @23derece'nin eski içerik üreticisi. Bunlar hem Atatürkçü hem ulusalcı hem HDP'li hem KHK'lıları savunuyorlar. Kimin eli kimin içeriğinde belli değil.
Gökhan Özbek de Süreyya'nın benzeri bir tip. Dolandırıcılık meselesi patlayınca ben de mağdurum deyip karşı tarafa geçiverdi. Özbek, eski Türk Solu Dergisi çalışanı. Derginin sahibi Gökçe Fırat Çulhaoğlu FETÖ'den tutuklandı.
Gökhan Özbek ve Erk Acarer
Özbek'in en büyük haber kaynağı da PKK'ya yakınlığıyla bilinen, MİT davası yüzünden yurtdışında kaçak yaşayan Birgün Gazetesi'nin eski yazarı Erk Acarer. Kırk tilki bir araya toplanmışlar sosyal medyada millete algı operasyonu çekiyorlar.
Aralarında bir tane sağlam adam yok. İnanılmaz karışık bir ilişki yumağı ve provokasyon örgütü. Bazısı hapiste, bazısı kaçak, bazısı aranıyor, bazısı da işte böyle Twitter'da milleti devlete kışkırtıyor. Buna çözüm bulunmalı."
