Akaryakıt fiyatlarına zam durmuyor. 28 Mayıs günü gelen zamlarla mazot 23 TL’yi aşmıştı. 2 Haziran günü gelen zamlarla mazot fiyatı 26 TL’ye yaklaştı. Enerji fiyatları öyle önemli ki tüm ürünlerdeki maliyetleri etkiliyor. Enflasyonla mücadele için ne yaparsanız yapın enflasyonda başarı sağlayamıyorsunuz. Enflasyonla ağzını açan ise çözüm olarak “faizler çok düşük onun için enflasyon yükseliyor” nakaratını söylemek haricinde başka çözüm akıllarına gelmiyor. Bana hep bu tür nakaratlar “eğitim şart” özdeyişini! hatırlatıyor.

4 Mayıs 2022 tarihinde Anadolu Ajansı’nda Emre Gürkan Abay imzalı bir haber çıktı. Haber şöyle; Rus Ural petrolünün varil fiyatı, Nisan’da bir önceki aya kıyasla yüzde 20.8 düşerek 70.5 dolara gerilerken, brent türü ham petrole kıyaslada yüzde 33 daha ucuz fiyattan satıldı.

Hindistan Cumhurbaşkanı da Mart ayı içinde “Benim ekonomimin ucuz enerjiye ihtiyacı var. Ucuz enerjiyi de Rusya’dan temin edebiliyorum” diyerek Rusya’dan akaryakıtı ucuza aldığını açıkça beyan etmişti.

DÖRTTE BİRİ RUSYA’DAN

Akaryakıt konusunda biz ne yapıyoruz? EPDK (Enerji Piyasaları Denetleme Kurumu) mart ayı petrol raporunu yayınladı. Raporda Türkiye’nin Mart ayında Irak’tan sonra en çok petrol ürününü Rusya’dan aldığını raporlamış. Toplam akaryakıt ithalatının Irak’tan alınan kısmı yüzde 32.48, Rusya Federasyonu’ndan ise yüzde 25.20. Toplam akaryakıt ihtiyacımızın mart ayında dörtte birini Rusya’dan almışız. Bu arada özellikle belirtmem gerek İran’dan yine hiç akaryakıt almamışız.

YÜZDE 80’İNİ İTHAL EDEN TÜPRAŞ VE STAR

Aldığımız akaryakıtın en önemli ithalatını ise mart ayında Türkiye’nin 2 rafineri şirketi Tüpraş (Koç grubu) yüzde 56.41, Star Rafineri (Socar) yüzde 24.83 ile yapmış. Toplam ithalatın yüzde 81.24’ünü bu iki özel sektör şirketi yapmıştır. Bu miktarlar yaklaşık tüm yıl boyunca bu civarda seyretmektedir.

Aşağıda 2 tane grafik bulunmaktadır. Bir tanesi yılbaşından bu yana Türkiye’de mazot fiyatları grafiği, diğeri de dünya ham petrol varil fiyatları grafiğidir.

Tablolardan da görüleceği üzere dünya brent petrol varil fiyatları artışı ile Türkiye’de mazot fiyat artışları aynı artış trendine sahiptir. Bu tabloları karşılaştırdığımızda şunu görürüz; Türkiye 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’ya başlayan harekâtı sonrasında, dost ülkelere düşük fiyatlı akaryakıt satımından faydalanmamaktadır.

ÜÇ OLASILIK

Burada 3 şık söz konusu:

1 Rusya Türkiye’ye düşük fiyatlı akaryakıt satımı yapmamaktadır.

2 Alıcılar bunu akıl edememektedirler.

3 Akaryakıtı Rusya’dan ithal eden 2 büyük rafineri şirketi, Rusya’dan ham petrolü ucuza almakta, ama piyasaya satarken dünya fiyatlarından satmaktadır. Aradaki fahiş kâr da şirketlere kalmaktadır.

Özellikle çiftçi akaryakıt fiyatları dolayısıyla inim inim inlerken, halkın gıda fiyatları tavan yapmışken EPDK ya da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın buna açıklık getirmesi gerekmektedir.  

Aydınlık