Kabil’den tahliyeler sırasında NATO bileşeni birçok asker ve çalışanın ülkeden çıkarılmasını umursamayan ABD, müttefiklerine güvensizlik aşıladı. Öyle ki, Ukrayna’da iktidar partisi milletvekili Maxim Buzhansi, ABD’nin “Budapeşte Mutabakatı” çerçevesinde Ukrayna’ya verdiği taahhütlerin unutulması gerektiğini söyledi. Buzhanski, Afganistan’da oluşan tablo sonrası ülkesinin ABD’ye güvenmemesini de belirtti.

Sadece Ukrayna değil, Kabil tahliyesinde belirlenen tarihte “sizi ülkeden çıkaracağız diyen” ABD, müttefiklerini de ortada bıraktı. Bölgede kuvvetleri bulunan Ukrayna, Bulgaristan, Romanya, Gürcistan askerlerini tahliye etme sözünü tutamayan ABD, ‘güvensiz ortak’ durumuna düştü.

Doğu Avrupa’da ABD’nin ‘sadık’ müttefiki konumundaki Ukrayna yönetimi, ülke içinden gelen ‘ABD bizi de yalnız bırakacak’ psikolojik baskısını hissediyor. Sadece Afganistan’dan kaçış sonrası oluşan bir psikolojik iklim değil, Rusya ve Almanya’nın Kuzey Akımı 2 projesine de engel olamayan ve yaptırım tehditleri boş çıkan ABD’nin tavrı, Ukrayna’yı tedirgin ediyor.

ZELENSKİ BEYAZ SARAY’DA

Oval Ofis'te Zelenski ile yaptığı görüşme sonrası basının karşısına çıkan Biden, Ukrayna’nın bağımsızlığının 30. yılını kutladı. Biden, "ABD, Rus saldırganlığı karşısında Ukrayna'nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne sıkı sıkıya bağlı kalmaya devam ediyor" dedi ve ekledi:

"Bugün ABD'nin demokratik reform gündemini ilerletirken Ukrayna'yı desteklemeye nasıl devam edebileceğini tartışacağız."

Biden'ın ocak ayında göreve başlamasından bu yana ilk yüz yüze görüşmelerinde iki liderin, Ukrayna'nın Rusya tarafından jeopolitik bir silah olarak kullanılabileceğinden korktuğu Kuzey Akım 2 boru hattını ve diğer konuları tartışması bekleniyordu.

NATO ‘UMUDU’

Zelenski açılış konuşmasında Kuzey Akım 2'yi gündeme getirdi ve Biden'ın Ukrayna'nın NATO askeri ittifakına katılma şansı hakkındaki vizyonunu ve böyle bir hamle için bir zaman çerçevesini duymayı umduğunu kaydetti. Zelenski Haziran ayında gazetecilere verdiği demeçte, Ukrayna'ya NATO’ya katılma planı vermesi konusunda Biden’dan net bir "evet" veya "hayır" istediğini söylemişti. Rusya'nın bu yıl Ukrayna sınırları yakınına takviye birlikler ve askeri teçhizat yığdığı gerilimin ardından Zelenski, NATO üyelerini Ukrayna'nın girişini hızlandırmaya çağırmıştı.

YARDIM DİLENDİ

Zelenski, ABD'nin Ukrayna'nın NATO'ya katılma şansına ilişkin görüşlerini almak, Ukrayna'nın Donbas bölgesinde bir anlaşmaya varılmasında ABD'nin olası rolünü belirlemek de dâhil olmak üzere Biden yönetimine basın önünde yardım talebine bulundu. Zelenski, "İlişkilerimiz için çok büyük bir gündemim var, belki de tüm soruları cevaplamak için çok kısa olan bu toplantı yetmez." dedi ve Ukrayna'nın güvenlik konularını görüşmek için başka bir toplantı olacağını sözlerine ekledi.

60 MİLYON DOLARLIK ‘KOMİK’ YARDIM

Öte yandan Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili, ziyaretten önce yaptığı açıklamada, Ukrayna'ya yönelik 60 milyon dolarlık yeni güvenlik yardım paketinin Javelin tanksavar sistemlerini, diğer "savunma amaçlı ölümcül ve ölümcül olmayan" ve 45 milyon dolarlık insani yardımı içereceğini söyledi.

Ukrayna kamuoyunda ise yardım miktarının ‘komik’ olduğu yorumları yapılıyor. Kuzey Akımı 2 projesini ABD’nin engelleyeceğini uman Ukraynalılar, projenin neredeyse bitmesi ve ABD’nin hemen hiçbir şey yapmamasını “hayal kırıklığı” olarak nitelendiriyorlar. Ayrıca projenin her yıl Ukrayna ekonomisini 2 milyar dolardan edeceğini söyleyen Ukraynalı uzmanlar, ABD’nin çıkıp ‘60 milyon dolar yardım yapacağız’ demesini de büyük bir memnuniyetsizlikle karşıladılar. 

GERİLEYEN ABD HEGEMONYASI DIŞ POLİTİKADA DEĞİŞİKLİK GETİRDİ

Trump, Amerika'nın dünyadaki uzun süredir devam eden diplomatik rolüne meydan okumuş, "Amerika'yı ilk sıraya koyacağına" ve Ukrayna ile devam eden Kırım konusunda devam eden anlaşmazlıklarında Ukrayna karşısında genellikle Rusya'nın yanında yer alacağına dair güvence vermişti.

Biden, Amerikan diplomasisinin geri döndüğünü iddia etse de, özellikle ABD'nin Afganistan'dan kaçışının ardından müttefikler bile bunun ne kadar süreceğini merak ediyor. Hatta Afganistan’da tamamen çekilmenin sonrasında yapılan basın toplantısında Biden da Amerikan dış politikasının değişeceğini söylemişti. Biden, “Büyük askeri operasyonlara dayalı, müdahaleci bir dış politika geride kaldı” diyerek yeni bir sayfa açmanın zamanı geldiğini vurgulamıştı.

Uzmanlar, “uluslararası terör”, “iklim değişikliği”, “liberal düzenin devamı” vb. gibi konularda ABD’den öncülük bekleyenlerin hüsrana uğrayacağı bir döneme girildiğini ifade ediyor.

Aydınlık