ABD Borç Saati (US Debt Clock) verilerine göre Türkiye’ye ayar çeken ABD’nin ekonomisi alarm sinyalleri veriyor. ABD, 20 trilyon 468 milyar dolarlık büyüklüğü ile dünyanın en büyük ekonomisi… İkinci sırada 12 trilyon 237 milyar dolarla Çin geliyor. Çin’in dolar bazında 2008 yılındaki milli gelirinin 4 trilyon 598 milyar dolar olduğunu hatırlatalım… Türkiye’nin dolar bazında milli geliri 2008’den bu yana 800 milyar dolar civarında seyrediyor. Oysa Çin aynı dönemde milli gelirini üstelik dolar bazında 3 kat artırmış.
Peki, Rusya’dan İran’a, Türkiye’den Çin’e, AB ülkelerinden Kuzey Kore’ye müttefik olsun, düşman olsun her ülkeye saldıran ABD’nin ekonomisi sağlıklı mı? Aslında değil ancak Nobel ödüllü iktisatçı Paul Krugman’ın dile getirdiği gibi ekonomisi berbat ama ‘tüm borçları dolar cinsinden olduğu’ için riski az! Teorik ve pratik olarak parayı basıp kapatabilir tüm borçlarını… ABD’nin bir tek kuruş Euro ya da Yuan cinsi borcu yok…
Gelelim ABD ekonomisinin güncel verilerine… Ülkenin devlet borcu dün itibariyle 21 trilyon 343 milyar 384 milyon dolara ulaşmış durumda… Ülke nüfusu 328 milyon, dolayısıyla kişi başına düşen devlet borcu 65 bin doları geçiyor. ABD’nin vergi gelirleri 3.4 trilyon dolarken (bunun 576 milyar doları emlak vergilerinden geliyor), bütçe harcaması 4 trilyon 181 milyar dolar. Bütçe açığı 780 milyar doları aşıyor. Ülkenin dış ticaret açığı 700, cari açığı da 450 milyar doları aşmış durumda.
Peki, ABD topladığı vergileri nereye harcıyor? İlk sırada 1 trilyon 88 milyar dolarla yaşlılara ve vatandaşlara sağlık hizmetleri sağlayan Medicare ile Medicaid geliyor. İkinci sırada 978 milyar dolarla sosyal güvenlik yer alıyor. Bir bakıma onların Sağlık Bakanlığı ve SGK’sı gibi düşünün. Ülke bütçesinin yarısına yakınını sosyal ve sağlık harcamaları teşkil ediyor. Bu ikiliyi ‘savunma ve savaş’ bütçesi izliyor. Savaş kelimesi özellikle bütçe rakamlarında geçiyor. Savunma ve savaş bütçesinin yekûnu 617 milyar dolar… ABD her yıl 21 trilyon dolarlık borcu karşılığında 308 milyar dolar faiz ödüyor.
Türkiye’nin toplam borcu son kur artışlarıyla birlikte bu 4 trilyon lirayı epey aştı. Bunun 470 milyar doları döviz cinsinden. Bunu cari kurdan TL’ye çevirirsek 3 trilyon 172 milyar liraya ulaşıyoruz. Vatandaşların bankalara borcu ise 530 milyar lira… Bu arada esnafın, tüccarın borcu da var. Mevcut kurlarla 5 trilyon lirayı aşan bir borcumuz var. Elbette vatandaşların vatandaşlara olan borcu buna dahil değil, zaten ekonomilerde o veri ölçülmez. ABD’nin devletiyle, vatandaşıyla toplam borcu ise 70.9 trilyon dolar! Neredeyse bizim 100 katımız kadar! Kişi başına düşen net borç 215 bin dolar! Aile başına düşen borç 845 bin dolar! Aile başına düşen tasarruf miktarı ise 5 bin 91 dolar!
Kişisel borçlar 19, mortgage (konut) borçları 15.1, öğrencilerin üniversitelere borcu 1.5, kredi kartı borcu 1 trilyon doları aşmış
vaziyette…
***
Peki tüm dünya piyasalarında bulunan nakit ABD doları ne kadar? 3 trilyon 612 milyar dolar… 2000 yılında bu rakam sadece 610 milyar dolardı. Bu demek oluyor ki ABD, 2008’deki kriz sonrasında 3 trilyon dolar para bastı. Peki, bu 3.6 trilyon dolarla ne kadarlık bir ekonomi oluşturuluyor? Uçuk bir rakam ama yazalım: 562.3 trilyon dolar… 2000 yılında bu rakam 91.7 trilyon dolardı. Balon ama ne balon! Patlarsa tsunami gibi dünyayı peşinden sürükleyecek.
Ülkenin mal varlığına bakalım…
Küçük şirketlerin varlığı 12, büyük şirketlerin varlığı 23.4 (1 trilyon doları Apple’a ait), hane halklarının varlığı ise 102.2 trilyon dolar. Ülkenin toplam varlığı 137 trilyon dolar. Bu varlığın 4 katı kadar bir sanal ekonomi oluşmuş vaziyette…
ABD’de 23 milyon 768 kamu çalışanı var… Toplam işgücü 157 milyon. Ülkede her 100 çalışandan 15’i kamuda istihdam ediliyor. Üretimde çalışan işçi sayısı 2000’de 17.1 milyon iken şu anda 12.7 milyon kişi. Demek ki ABD üretim gücünü kaybediyor. Trump’ın ona buna yaptırım uygulamasının temel nedeni de bu…
Ülkede 52.3 milyon emekli var. Neredeyse her 6 kişiden biri emekli. Türkiye’de ise 12.7 milyon emekli var. Benzer rakamlara sahibiz.
Devletin verilerine göre 38 milyon 662 bin kişi fakir, 27.4 milyon kişinin ise sigortası bulunmuyor. 38.9 milyon kişiye gıda pulu veriliyor! Devlet 166.7 milyon kişiye şu veya bu şekilde yardım ediyor! Resmi verilere göre 6.5 milyon işsiz var ama gerçek işsiz sayısı 12.4 milyonu aşıyor.
İşte ABD bu…

Recep Bahar
Yenimesaj.com