1919'da Osmanlı'nın idari ve siyasi durumunu anlatan çok önemli gizli bir yazışmayı dikkatlice okuyalım.
İngiliz yüksek komiser yardımcısı Amiral Richard Webb, 19 ocak 1919 tarihinde, Hariciye Müsteşar Yardımcılarından Sir Ronald Graham'a gönderdiği özel mektupta(Bu mektup Wikileaks belgelerinde de ortaya çıkarılmış yayınlanmıştı) o günkü Osmanlı'yı şöyle anlatıyor:

"...Görünürde ülkeyi (1919'da Osmanlı' yı) henüz tam işgal etmediğimiz halde, şimdi valilerini biz tayin ediyoruz yada görevlerinden uzaklaştırıyoruz.
Polislerini yönetiyor, basınlarını denetliyoruz. Cezaevlerine girerek Rum ve Ermeni tutukluları işledikleri suçlara aldırmadan serbest bırakıyoruz... ..
Demiryollarını sıkı bir şekilde hakimiyetimiz de tutuyoruz.
Politikamız, süngünün keskin ucuna dayanıyor...
Halife elimizin altında bulundukça İslam dünyası üzerinde ek bir denetleme aracına sahibiz...
Bildiğiniz gibi Padişah bizi buraya tam yerleştirmek istiyor... "

Ünlü Türk İslam tarihçi ve hocası Prof. Dr. Salahi R. SONYEL kitabında bu bilgileri aktarırken, ayrıca şunuda belirtiyor:
" Gerçekte, Vahdettin, İngilizleri yalnız İstanbul'a değil, Anadolu'nun her tarafına yerleştirmek istiyordu. Fakat siyasi durum bunu gerçekleştirmeye uygun değildi. O sırada İngilizlerle Fransızların Osmanlı'nın tümü üzerindeki gizli planları ve rekabeti, Osmanlı kabinesine de yansıyordu. Her ikisi de kendi adamlarını Osmanlı kabinesine sokmakla meşguldü. "
Demektedir.

Kaynak:SALAHİ R. SONYEL
Araştırmacı tarihçi, yazar.
Türk tarihiyle ilgili, İngiliz arşivlerinde yaptığı önemli araştırmalarla tanınmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti üstün hizmet madalyası sahibi tarihçi.

KENAN ÖZEK